آسیب شناسی عدم توفیق توسعه تکنولوژیک صنعت نفت ایران از طریق مطالعه تطبیقی با کشور نروژ

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش- شرکت نفت مناطق مرکزی ایران

2 استادیار، دانشگاه شریف

3 استادیار، دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

بیش از 100 سال از کشف نفت در ایران می گذرد و اگرچه این صنعت نقشی تعیین کننده در اقتصاد کشور دارد، ایران هیچگاه در میان توسعه دهندگان تکنولوژی‌های صنعت نفت جهان نبوده است. این در حالی است که کسب و کار کشورها و شرکت‌های مطرح بین‌المللی نفت و گاز مبتنی بر توانمندی فنی و مهندسی و زیرساخت‌های قوی تکنولوژیکی است و نه صرفا فروش نفت خام.
روش مطالعات تطبیقی یکی از روش‌های تشخیص نقاط ضعف جهت دستیابی به توانمندی فناورانه می‌باشد که در این نوشتار از آن استفاده شده. بنابراین، در این مقاله با رویکرد تاریخی و تحلیلی به بررسی روند توسعه تکنولوژی در صنایع نفت ایران و نروژ پرداخته شده و با توجه به موضوعاتی از قبیل: بهره‌برداری از پتانسیل موجود در صنایع در بدو تولد صنعت نفت، نقش و سیاست گذاری‌های دولت در ایجاد ساز و کارهای نهادی موثر در صنعت نفت، ایجاد ظرفیت‌های جذب تکنولوژی، انجام تحقیق و توسعه در صنعت نفت، ایجاد دانش توسط شرکت‌های پیمانکار نفتی، انتقال و توسعه تکنولوژی از طریق ساخت در صنعت نفت در چارچوب مطالعه تطبیقی بین این دو کشور؛ پیشنهاداتی به منظور بهبود توسعه تکنولوژیک صنعت نفت در ایران و به منظور افزایش مزیت رقابتی ارائه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


باقری، سید کامران، صدرایی، ساسان و بزمی، منصور. (1383). پیوند هوشمندانه تحقیقات و انتقال تکنولوژی، گزینه ای استراتژیک برای صنعت نفت ایران. دومین همایش ملی توسعه فناوری در صنعت نفت. باقری، سید کامران و صدرایی، ساسان. (1389). گذار از پژوهش جزیره­ای به نوآوری شبکه­ای در صنعت نفت ایران، فرصت­ها و چالش­ها. چهارمین کنفرانس مدیریت فناوری.
درخشان، مسعود و تکلیف، عاطفه. (1394). انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران، ملاحظاتی در مفاهیم، الزامات، چالش ها و راهکارها. پژوهش نامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 4،، شماره 14، 88-33 .
سلیمی، نگین. (1387). نگاشت نهادی صنعت نفت کشور. (پایان نامه کارشناسی ارشد) . دانشگاه علامه طباطبایی، ایران.
غفاری، سید محمد علی. (1395). اهمیت ایجاد شرکت‌های GC جدید داخلی و بین‌المللی در ارتقای سطح دانش بنیادین و دانش عملیاتی صنعت نفت کشور (با تمرکز بر صنایع پایین دستی نفت). همایش " صنعت نفت دانش بنیان تبلور اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی ".
کاظمی،  حسن. (1392). مصاحبه با پایگاه اطلاع رسانی نفت و انرژی.
کوزه‌چی، هادی، رجب پور، مهدی وندایی، رامین. (1383). نقش دولت نروژ در توسعه صنعت نفت و گاز. دومین همایش ملی توسعه فناوری در صنعت نفت.
گودرزی، غلامرضا. (1389). درآمدی بر جامعه‌شناسی استبداد ایرانی (چاپ اول). تهران: انتشارات مازیار.
نوری، جواد. (1395). ساخت داخل و توسعه فناورانه کالا و تجهیزات صنعت نفت و تاثیر آن در تعاملات بین‌المللی و صادرات منطقه‌ای. همایش " صنعت نفت دانش بنیان تبلور اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی ".
Haugerud, P. (2014). The Government Pension Fund Global (GPFG) and the management of petroleum wealth, Norwegian Ministry of Finance, Asset ManagementDepartment, ww.bi.edu/InstitutterFiles/BI%20foredrag_08042014.pdf
Hunter, T. (2014). Law and policy frameworks for local content in the development of petroleum resources: Norwegian and Australian perspectives on cross-sectoral linkages and economic diversification. Mineral Economics, 27(2-3), 115-126.
In, B., & Up, M. (2009). New Industrial Challenges for the Bottom Billion and Middle-Income Countries. Industrial Development Report, UNIDO.Mikkelsen, A., Jøsendal, K., Steineke, J. M., & Rapmund, A. (2004). TIP Focus Group on Energy Innovation System. Country Report-Upstream Oil and Gas in Norway. TIP Focus Group on Energy Innovation System: Country Report-Upstream Oil and Gas in Norway, http://www.oecd.org/dataoecd/12/11/ 31967805.pdf.
Mikkelsen, A., Jøsendal, K., Steineke, J. M., and Rapmund, A. (2004). TIP Focus Group on Energy Innovation System, Country Report - Upstream Oil and Gas in Norway, OECD, http://www.oecd.org/dataoecd/12/11/ 31967805.pdf
Morris, M., Kaplinsky, R., & Kaplan, D. (2012). “One thing leads to another”—Commodities, linkages and industrial development. Resources Policy, 37(4), 408-416.
Olsen, Q. (2015). Oil and the Norwegian economy, Norges bank, static.norges-bank.no/pages/103922/151014_charts.pdf?v=10/14/...ft=.pdf.
Organization of Petroleum Exporting Countries, & Organization of Petroleum Exporting Countries. Statistics Unit. (2014). Annual Statistical Bulletin. Organization of the Petroleum Exporting Countries.
Organization of Petroleum Exporting Countries, & Organization of Petroleum Exporting Countries. Statistics Unit. (2015). Annual Statistical Bulletin. Organization of the Petroleum Exporting Countries.
Sachs, J. D., & Warner, A. M. (1995). Natural resource abundance and economic growth (No. w5398). National Bureau of Economic Research.
Sachs, J. D., & Warner, A. M. (2001). The curse of natural resources. European economic review, 45(4), 827-838.
Twaddell, H., & Emerine, D. (2007). Best practices to enhance the transportation-land use connection in the rural United States (Vol. 582). Transportation Research Board.
Victor, D. G., Hults, D. R., & Thurber, M. C. (Eds.). (2011). Oil and governance: state-owned enterprises and the world energy supply. Cambridge University Press.
Ville, S., & Wicken, O. (2012).  The dynamics of resource-based economic development: evidence from Australia and Norway, Industrial and Corporate Change, 22(5), 1341–1371
Viotti, E. B. (2002). National learning systems: a new approach on technological change in late industrializing economies and evidences from the cases of Brazil and South Korea. Technological Forecasting and Social Change, 69(7), 653-680.
 
Wright, G., & Czelusta, J. (2004). Why economies slow: the myth of the resource curse. Challenge, 47(2), 6-38.
Yin, R. K. (2012). Case study methods.
https://www.ssb.no/en/