راهبرد ایران در فناوری غنی سازی اورانیوم: دلایل و پیامدها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای (آمریکای شمالی) دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

این پژوهش قصد دارد فرایند دستیابی ایران به فناوری غنی‌سازی اورانیوم را توضیح دهد و عوامل مؤثر  در تصمیم راهبردی جمهوری اسلامی ‌در پیگیری این برنامه را تبیین کند. یورش نظامی‌ عراق و تحریم‌های تسلیحاتی و اقتصادی غرب در دهه ۱۹۸۰، این پند گرانسنگ را به نظام تازه تأسیس جمهوری اسلامی داد که باید نیرومند شود و ـ بدون این‌که قوانین بین‌المللی را زیر پا بگذارد ـ بازدارندگی پایدار فراهم کند. هدف کلیدی این مقاله پاسخگویی به این پرسش است که قصد ایران از دنبال کردن فناوری غنی‌سازی اورانیوم چه بود و چه الزاماتی آن را وادار ساخت پا در این راه پرهزینه بگذارد؟ یافته‏های پژوهش بر پایة روش تحقیق تاریخی نشان می‏دهد ایران با هدف به دست آوردن اهرمی ‌نیرومند، معتبر و قانونی در چارچوب پیمان منع گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای (NPT) و ایجاد بازدارندگی مشروع دست به غنی‌سازی اورانیوم زد تا بیگانگان در اندیشة یورش نظامی ‌یا تغییر رژیم نباشند. دستیابی به توانمندی حصار هسته‌ای به ایران میدان داد نه تنها توانمندی تکنولوژیکی خود را به عنوان مایة غرور ملی و نماد خودباوری به نمایش بگذارد بلکه قدرت چانه‌زنی خود در عرصة جهانی را نیز افزایش دهد. این پژوهش نتیجه می‌گیرد که ایران با تکمیل فرایند غنی‌سازی اورانیوم و رویکرد «تعامل سازنده» توانست غرب را وادار سازد جمهوری اسلامی‌ را همان‌گونه که هست به رسمیت بشناسد و به یک معاملة بزرگ با ایران تن دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بوفر، آندره. ۱۳۶۶. مقدمه‌ای بر استراتژی. ترجمة مسعود کشاورز. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
بیمن، ویلیام. ۲۰۰۵) «گفتگو با شورای روابط خارجی». ۵ ژوئن. قابل دسترس در:
توکلی، احمد. ۱۳۸۴. اخبار نیمروزی شبکه پیام صدای جمهوری اسلامی. 20 مرداد.
خامنه ای، سیدعلی، ۱۳۸۳. «بیانات در خطبه‌های نماز جمعه». ۱۵ آبان. قابل دسترس در:
خامنه ای، سیدعلی، ۱۳۹۱. «بیانات در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد». ۹ شهریور. قابل دسترس در:
روحانی، حسن. 1390.  امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
ــــــــ. ۱۳۸۳. هر دولتی که توقف غنی‌سازی را بپذیرد سقوط خواهد کرد. پایگاه خبری آفتاب. ۸ اسفند. قابل دسترس در:
ــــــــ. ۱۳۹۴. «متن سخنان دکتر روحانی در گفتگوی زندة رادیو تلویزیونی با مردم». پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری. ۲۳ تیر. قابل دسترس در:
ظریف، محمدجواد، ۱۳۹۲. آقای سفیر: گفت و گو با محمد جواد ظریف. تهران: نشر نی.
علوی، محمود. ۱۳۹۵. «علوی در گفت و گوی ویژه خبری مطرح کرد». خبرگزاری مهر. ۲۴ اسفند. قابل دسترس در:
لاریجانی، علی. ۱۳۸۸ «آمادگی ایران برای تحقق ایدة همگرایی آسیایی ژاپن». خبرگزاری مهر. ۵ اسفند. قابل دسترس در:
هاشمی رفسنجانی، اکبر. ۱۳۸۳. سخنرانی در مراسم پایان کنفرانس بین‌المللی فناوری هسته‌ای و توسعة پایدار». مرکز اسناد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی. ۱۶ اسفند. قابل دسترس در:
 
Dareini, Ali Akbar. 2017. Legitimate Deterrence: A Thrilling Story of Iran’s Nuclear Program”. Tellwell Talent,    Vol 2, pp 442-443.
ElBaradei, Mohamed. 2011. “The Age of Deception: Nuclear Diplomacy in Treacherous Times”. Bloomsbury        Publishing.
James Clapper, James. 2013. “Intel Chief: Iran Cannot Secretly Divert Nuclear Material for a Bomb” . Antiwar.com. 12 March  available at:.
        http://news.antiwar.com/2013/03/12/intel-chief-iran-cannot-secretly-divert-nuclear-material-for-a-bomb/[20    December 2018].
Joyner, Daniel. 2016. “Iran's Nuclear Program and International Law: From Confrontation to Accord. Oxford University Press.
Obama, Barack. 2013. “Obama: Eliminating Every ‘Nut and Bolt’ of Iran’s Nuclear Program Not an Option”. Cnsnews.com. By Patrick Goodenough. 9 December. Available at:
        https://www.cnsnews.com/news/article/patrick-goodenough/obama-eliminating-every-nut-and-bolt-iran-s-       nuclear-  program-not [19 December 2018]
Sanger, David. 2004. “When a Virtual Bomb May Be Better Than the Real Thing”. New York Times. December 5.      Accessed: 20 December 2018. available at:.
       https://www.nytimes.com/2004/12/05/weekinreview/when-a-virtual-bomb-may-be-better-than-the-real-            thing.html