مدل سازی و تحلیل استراتژیک نبرد بین ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران با استفاده از رویکرد نظریه بازی در حالت غیرهمکارانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه جامع امام حسین (ع)

2 استادیار، دانشکدة مهندسی صنایع و سیستم‌ها، دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)

چکیده

درگیری سخت بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحدۀ آمریکا موضوعی است که چند دهه بین نظریه­پردازان خودی و دشمن بحث شده است. در این مقاله، نبرد بین ا. م. آمریکا و ج. ا. ایران مدل شده  و با استفاده از رویکرد نظریۀ بازی­ در حالت غیرهمکارانه مورد تحلیل قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل این نبرد براساس مدل گراف برای تحلیل مناقشه (نبرد) و به کمک سیستم پشتیبانی تصمیمGMCR+ صورت گرفته است.این مدل شامل دو بازیگر اصلی (ا. م. آمریکا و ج. ا. ایران) است. از بین 1024 ترکیب، 16حالت شدنی موردتحلیل قرارگرفته است. بر این اساس، 6 حالت به عنوان وضعیت­های تعادل پیش‌بینی ‌می­شود. با توجه به تعاریف متفاوت پایداری و براساس اولویت بازیگران روی سناریوهای مختلف، وضعیت تعادل مدل (محتمل­ترین وضعیت نهایی نبرد) تعیین می­شود. وضعیت تعادل برآمده از مدل بیان می­دارد که در شرایط موجود، احتمال درگیری سخت بین ا. م. آمریکاو ج. ا . ایران بسیار اندک است. سایر وضعیت‌های تعادل بسته به شرایط مختلف مناقشه می­تواند رفتار هریک از بازیگران نبرد را تعیین کند. نتایج تحلیل نشان می‌دهد که با استفاده از این روش می­توان رفتار بازیگران نبرد را در شرایط عقلانی تحلیل و حالت یا پیامد مطلوب خودی را در مواجهه با دشمن جهت تصمیم­سازی صحیح و اتخاذ پاسخ مناسب تعیین کرد و موجب تغییر رفتار و تصمیم دشمن شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آهویی، مهدی. 1396. «تحلیلی بر راهبرد اتحادهای آمریکا در خاورمیانه و گزینه­های محتمل در قبال ایران».  پژوهش­های روابط بین­الملل. سال 1. شمارۀ 23 (بهار). صص 77-43.
الوقت، تحلیلی و خبری. 1395. «آیا اقدام نظامی آمریکا علیه ایران ممکن است؟ بررسی هشت دلیل». تحلیلی و خبری الوقت [پایگاه اینترنتی].10 اسفند .قابل دسترس در:. http://alwaght.com/fa/News/89466/  [5/10/1396].
جمشیدی، محمد. 1394. «تأثیر فرایند توافق هسته­ای بر ادراک آمریکااز عقلانیت راهبردی ایران». پژوهش­های راهبردی سیاست. سال 4. شمارۀ 15. شمارۀ پیاپی 45 (زمستان). صص 94-69.
رستمی، فرزاد و مسلم غلامی حسن آبادی. 1395. «علل تداوم مناقشۀ ایران و آمریکا پس از توافق هسته­ای». سیاست جهانی. سال 5. شمارۀ 2 (تابستان). صص 209-242.
زاهدی، نسا و سعید امینی. 1395. «تأثیر برجام بر همکاری­های امنیتی اتحادیه اروپا و ایران». مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی. سال 6. شمارۀ 20 (پاییز). صص 35-50.
سلطانی­نژاد، احمد، مصطفی زهرائی و مهدی شاپوری. 1392. «آمریکا و برنامۀ هسته­ای ایران؛ استراتژی برچینش و ابزارهای آن». مطالعات راهبردی. سال 16. شمارۀ 1. شمارۀ مسلسل 59 (بهار). صص 107-147.
شاکری خوئی، احسان. 1392. «رویارویی فرهنگی و قدرت نرم در مناسبات جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا». انقلاب اسلامی. سال 10. شمارۀ 32 (بهار). صص 167-186.
طاهرنژاد، امید. 1393. «روند تجمیعی موضع­گیری امام خامنه­ای علیه رژیم صهیونیستی». اندیشکده راهبردی تبیین [پایگاه اینترنتی]. 11 دی. قابل دسترس در: http://tabyincenter.ir/12098/  [3/09/1396].
عباسی، مصطفی، مجید شیخ محمدی و مجید غیوری ثالث. 1396. «مدل­سازی و تحلیل راهبردی مناقشۀ نویسندگان بدافزار وتحلیل­گران سامانه­های امنیتی با استفاده از نظریۀ بازی». مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی. سال 7. شمارۀ 23 (تابستان). صص 41-19.
عبدالله خانی، علی. 1381. «روابط ایران و آمریکا». تهران: مؤسسة بین المللی تحقیقات ابرار معاصر.
متقی، ابراهیم. 1387. «بررسی و الگوی فرآیند تقابل گرایی آمریکا علیه ایران در سال­های 2008-1979». راهبرد. شمارة 47 (تابستان). صص  247-209.
مشیرزاده، حمیرا و هرمز جعفری. 1391. «قدرت هژمون و دولت­های انقلابی: مطالعۀ موردی آمریکا و جمهوری اسلامی ایران». روابط خارجی. سال 4. شمارۀ 1 (بهار). صص 78-47.
ملکی، عباس. 1394. «آشنایی با فرایند تصمیم­گیری و انواع مدل­های تصمیم­گیری». مرجع علمی و اطلاع رسانی کنفرانس­ها [پایگاه اینترنتی]. 5 اسفند. قابل دسترس:. /آشنایی-با-فرآیند-تصمیم-گیری-و-انواع-مدل/www.conference.ac [20/11/1396].
 
Bedi, H. S. andS. Shiva. 2012. “Securing cloud infrastructure against co-resident DoS attacks using game theoretic defense mechanisms.”Paper presented at the Proceedings of the International Conference on Advances in Computing, Communications and Informatics. Chennai, India.
Brams, S. J., andD. Wittman. 1981. “Nonmyopic equilibria in 2× 2 games.” Conflict Management and Peace Science.Vol. 6.No. 1. pp. 39-62.
Brams, S. J., andW. Mattli. 1993. “Theory of moves: overview and examples.”Conflict Management and Peace Science.Vol. 12. No. 2. pp. 1-39.
Panetta, L., and B. Obama. 2012. “Sustaining U.S. Global Leadership: Priorities for 21st Century Defense.” Washington, DC: US Department of Defense. Jan 5, 2012.Available at: http://www.defense.gov/news/defense_strategic_guidance.pdf.
Fang, L., K. W. Hipel, and D. M. Kilgour. 1993. “Interactive DecisionMaking: The Graph Model for Conflict Resolution.”Vol. 3. New York: John Wiley & Sons.
Fang, L., and et al. 2003. “A decision support system for interactive decision making-Part I: model formulation.” IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics, Part C (Applications and Reviews). Vol. 33. No. 1. pp. 42-55.
Fraser, N. M., and K. W. Hipel. 1979. “Solving complex conflicts.”IEEETransactions on Systems, Man, and Cybernetics.Vol. 9. No. 12. pp. 805–816.
Fraser, N. M., and K. W. Hipel. 1984. “Conflict analysis: models and resolutions.” Vol. 11. North-Holland.
Howard, N. 1971. “Paradoxes of Rationality: Theory of Metagames and Political Behavior.” Vol. 1. MIT Press.
Howard, N. 1987. “The present and future of metagame analysis.”European Journal of Operational Research.Vol. 32 No. 1. pp. 1-25.
Howard, N. 1994. “Drama theory and its relation to game theory. Part 1: dramatic resolution vs. rational solution.”Group Decision and Negotiation.Vol. 3. No. 2. pp. 187-206.
Hipel, K. W., and et al. 1997. “The DecisionSupport System GMCR in Environmental Conflict Management.” Applied Mathematics and Computation.Vol. 83. No. 2-3. pp. 117-152.
Kilgour, D. M. 1984. “Equilibria for Far-sighted Players.”Theory and Decision. Vol. 16. No. 2. pp 135-157.
Kilgour, D. M. 1985. “Anticipation and Stability in Two-personNoncooperative Games.” Dynamic Models of International Conflict. pp 26-51.
Leverett, F. and Leverett, M. 2012. “The Balance of Power, Public Goods, and the LostArt of Grand Strategy: American Policy toward the Persian Gulf and Rising Asia in the 21stCentury.”Penn State Journal of Law & International Affairs.Vol. 1. No. 2. pp. 202-240.
Madani, K. and K. W. Hipel. 2011. “Non-Cooperative StabilityDefinitions for Strategic Analysis of Generic Water ResourcesConflicts.”Water Resources Management.Vol. 25. No. 8. pp. 1949-1977.
Nash, J. 1951. “Non-cooperative games.”Annals of mathematics. pp. 286-295.
Sheikhmohammady, M., and et al. 2009. “Strategic analysis of the conflict over Iran’s nuclear program”. Paper presented at 2009 IEEE International Conference on Systems, Man, and Cybernetics.
Sheikhmohammady, M., and et al. 2013, “Formal Strategic Analysis of the Conflict over Syria”. Paper presented at the 2013 IEEE International Conference on Systems, Man, and Cybernetics.
 
Takahashi, M. A., N. M. Fraser, and K. W. Hipel. 1984. “A procedure for analyzing hypergames”. European Journal of Operational Research. Vol. 18. No. 1. pp. 111-122.
Zagare, F. C. 1984. “Limited-move equilibria in 2× 2 games”. Theory and Decision.Vol. 16. No. 1. pp. 1-19.