TY - JOUR ID - 30374 TI - نقد اندیشه پیشرفت در ایران JO - مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی JA - SSPP LA - fa SN - 2538-5038 AU - خادمیان, طلیعه AD - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 8 IS - 26 SP - 107 EP - 118 KW - "اندیشه پیشرفت" KW - "زوال" KW - "عقب ماندگی" DO - N2 - فرایند توسعه در ایران و ضرورت پیشرفت با پرسش عباس‌میرزا پس از شکست از ارتش نظامی روسیۀ تزاری در دوران قاجار آغاز می‌شود. پس از مطرح شدن این پرسش، ایده‌ای شروع به زایش و شکل‌گیری می‌کند که به واسطۀ غلبه آن، تاریخ گذشتۀ ایران چیزی جز زوال و شکست نبوده است، ایران در مقایسه با غرب در عقب‌ماندگی به سر می‌برد و تنها از طریق گام برداشتن در فرایند توسعه و رسیدن به پیشرفت، گذشتۀ ناکام ایران فراموش خواهد شد و آیندۀ درخشانی شکل خواهد گرفت. پرسشی در اینجا مطرح می‌شود که آیا توسعه لزوماً به پیشرفت ختم می‌شود و یا از طریق توسعه به‌ویژه توسعۀ حداکثری و با تمام توان می‌توان عقب‌ماندگی تاریخی را که محصول یک دورۀ بلندمدت است، با سرعت پشت سر گذاشت؟ هژمونیک شدن ایدۀ زوال پس از پرسش عباس‌میرزا، باعث نادیده گرفتن آن سوی دیگر چهرۀ ژانوسی توسعه شده است. نویسندۀ این مقاله کوشیده است به‌واسطۀ کاربست تفکر والتر بنیامین (1892-1940 م) به نقد مفهوم توسعه در ایران بپردازد و در فرجام به این موضوع اشاره کرده است که توسعه لزوماً با توجه به تاریخ زیستۀ معاصر ایران، به پیشرفت ختم نشده است، بلکه ویرانی نیز جزء لاینفک امر توسعه و فرایند آن در تجربه ایرانی بوده است که اغلب در گفتمان رسمی ــ به‌ویژه گفتمان حاکم در نظام دانش ــ به آن اشاره نمی‌شود. UR - https://sspp.iranjournals.ir/article_30374.html L1 - https://sspp.iranjournals.ir/article_30374_7abbb7bf79ba30c0ca0d6be11e547f35.pdf ER -