جایگاه ایران در جامعه اطلاعاتی جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

نقش و کارکردهای فناوری ارتباطات و اطلاعات (فاوا) به عنوان محور بسیاری از تحولات جهانی، امری انکار‌ناپذیر‌‌‌ است. فناوری اطلاعات و ارتباطات با سرعت چشمگیری در حال پیشروی است و تمامی کشورهای جهان تلاش می‌‌‌کنند تا با برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های جامع و آینده‌‌‌نگر، زمینه‌ی توسعه‌ی شاخص فاوا را فراهم نموده و گام‌های مهمی در جهت ارتقای رتبه‌ی خود و توسعه‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی بردارند. بعد از دو اجلاس جهانی سران درباره‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی، میزان نزدیکی یا دوری از جامعه‌ی مزبور و حدود بهره‌‌‌مندی از فناوری اطلاعات و ارتباطات، معیار توسعه‌‌‌یافتگی کشورها و مناطق مختلف جهان شناخته می شود. امروزه با توجه به هدف برنامه‌ی چشم‌انداز 20 ساله‌ی نظام که کسب جایگاه اول علمی در منطقه است، همچنین گذشت ده سال از دومین اجلاس جهانی سران و اتمام فرصت برای توسعه‌ی فاوا در کشورهای در حال توسعه، ایران می‌‌‌بایست به ارزیابی و بررسی وضعیت خود در حوزه‌ی فاوا بپردازد. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که ایران در زمینه‌ی توسعه‌ی شاخص‌‌‌های فاوا و تحقق ‌‌‌جامعه‌ی اطلاعاتی، چه جایگاهی در بین کشورهای جهان و منطقه دارد؟ به بیان دیگر، اقدام‌های انجام شده در این خصوص چه نتایج و دستاوردهایی داشته است؟ نتایج این مقاله که با استفاده از روش تطبیقی انجام شده، نشان می‌دهد ایران با نمره‌ی 4.29 ‌‌‌رتبه‌ی 94 را در میان سایرکشورها کسب نموده است. به‌رغم سیاستگذاری‌های ایران برای توسعه‌ی فاوا، ‌‌‌در حال حاضر، ایران در بین 11 کشور خاورمیانه، حائز رتبه‌ی نهم است که تا رسیدن به جایگاه اول مورد نظر تا سال 1404، فاصله‌ی زیادی دارد. ارزیابی وضعیت ایران در ده سال اخیر نشان‌‌‌دهنده‌ی سیر نزولی شاخص‌های توسعه‌ی فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور ما در بین کشورهای جهان و منطقه است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

 
منابع
-          بل، دانیل(1382)آینده تکنولوژی. ترجمه احد علیقلیان. برای کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه. تهران: وزارت امور خارجه.مرکز چاپ وانتشارات.
-          ریگین، چارلز (1388). روش تطبیقی ( فراسوی راهبردهای کمی و کیفی) .ترجمه محمد فاضلی، چاپ اول، تهران: نشر آگه.
-          زرگر،علیرضا ( 1385).امنیت وتهدیددرجامعه اطلاعاتی،تهران :قدیم.
-          شکرخواه ، یونس(1383) روزنامه نگاری سنتی و روزنامه نگاری سایبر در جامعه اطلاعاتی  :  بررسی نگرش صاحب نظران درباره آثار فناوری های نوین ارتباطی بر آزادی بیان ، استاد راهنما : دکتر نعیم بدیعی، استادان مشاور :  دکتر کاظم معتمد نژاد، و دکتر محمد مهدی فرقانی، مقطع دکتری ،علوم ارتباطات اجتماعی ،دانشگاه علامه طباطبائی ، دانشکده علوم اجتماعی ،
-          شکرخواه ،یونس و نعیم بدیعی ( 1384).."روزنامه نگاری سنتی و روزنامه نگاری سایبر در جامعه اطلاعاتی:آثار فناوریهای نوین ارتباطی بر آزادی بیان " ، فصلنامه علوم اجتماعی(ویژه نامه علوم ارتباطات؛ بزرگداشت معتمد نژاد ) ،شماره 28و29.زمستان 83و بهار84.
-          شورای عالی اطلاع رسانی(1381). کلیات «برنامه توسعه و کاربری فناوری ارتباطات و اطلاعات ایران»( تکفا)
-          صادقی شهپر، علی(1387). روش شناسی عرفان تطبیقی .  نیمسال  نامه تخصصی پژوهشنامه ادیان، سال دوم، شماره 4، دوره پاییز و زمستان.
-          فرقانی، محمد مهدی(1382). جامعه اطلاعاتی جهانی: گذر از الگوی حاکم.فصلنامه مطالعاتی و تحقیقاتی وسایل ارتباط جمعی(رسانه)، فصلنامه رسانه، ، شماره 53.
-          کاستلز ،مانوئل‌ (1385)..عصر اطلاعات: اقتصاد ،جامعه و فرهنگ‌‌، ترجمه‌ احمد علیقلیان‌/ افشین‌ خاکباز، ‌ دوره سه جلدی ،چاپ‌ پنجم‌، تهران‌: طرح‌نو.
-          لهرودی، ندا(1390)، "کاهش رتبه ایران در شاخص توسعه ICT" روزنامه دنیای اقتصاد، دوشنبه 30 بهمن 1391
-          محسنی؛ منوچهر. ( 1380).جامعه شناسی جامعه اطلاعاتی.تهران:دیدار.

-          معتمدنژاد، کاظم(1385) "آشنایی با چشم‌انداز جهانی جامعه اطلاعاتی". قابل دسترسی در سایت همشهر آنلاین

-          معتمدنژاد،کاظم. ( 1383).جامعه اطلاعاتی؛اندیشه­های­ بنیادی، دیدگاهای­انتقادی­ وچشم­اندازهای­جهانی. تهران. دانشگاه­علامه­طباطبائی. مرکزپژوهشهای­ارتباطات.
-          معتمدنژاد ، کاظم (1382).اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی،تهران: مرکز پژوهش های ارتباطات.
-          وبستر، فرانک.( 1383).نظریه های جامعه اطلاعاتی. ترجمه اسماعیل قدیمی. تهران. انتشارات قصیده سرا. چاپ دوم.
-          یونسکو(1384) بررسی و سنجش جوامع اطلاعاتی و دانش محور.ترجمه حمید جاودانی.تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران:مرکز انتشارات.
-           
-       Duff, S. Alistair.Information Society Studies, London: Routledge. . (2000).
-       International communication union, measuring of  the information society, Geneva Switzerland. 2012.
-       International communication union, measuring of  the information society, Geneva Switzerland. 2011
-       International communication union, measuring of  the information society, Geneva Switzerland. 2010.
-       International communication union, measuring of  the information society, Geneva Switzerland. 2009.
-       http://www.itu.int/ITU-D/ict/doi/index.html
-       http://www.hamshahrionline.ir/
-       http://www.itu.int/osg/spu/wsis/hemes/Access/BackgroundPaper/IS%20Principles.pdf/[Elements and Principles of Information Society]
-       http://www.itu.int/net4/wsis/stocktaking/projects/Project/Details?projectId=1380528568
-       http://www.mincom.gov.az/ministry/history-of-communication-in-azerbaijan/
-       Schlichter, B.R., & Danylchenko, L. (2013),Measuring ICT usage quality for information society building, Government InformationQuarterly, http://dx.doi.org/10.1016/j.giq.2013.09.003
-       www.itiran.com
-       www.bashgah.net
-       www.irandoc.ac.ir
-       www.iranwsis.ir.
-       www.wikipedia.com

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار