تحلیل و دسته‌بندی قراردادهای بالادستی صنعت نفت ایران از منظر ظرفیت‌های یادگیری و انتقال فناوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز- دانشکده حقوق و علوم سیاسی- دانشگاه علامه طباطبایی- تهران

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی- دانشکده حقوق و علوم سیاسی- دانشگاه علامه طباطبایی- تهران- ایران.

3 استادیار- گروه حقوق خصوصی- دانشکده مدیریت و حسابداری- دانشگاه علامه طباطبایی- تهران- ایران.

4 دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی- تهران - ایران.

10.22034/sspp.2023.563544.3308

چکیده

نوآوری و انتقال فناوری یکی از موضوعات موردبحث و چالش‌برانگیز در قراردادهای بیع متقابل است تا جایی که برخی ضعف توسعه فناوری در صنعت نفت کشور را به دلیل مدل قراردادی فوق دانسته و مدل قراردادهای نفتی جدید را در پاسخ به این مشکل ارائه نموده‌اند. در این تحقیق تلاش شده تا با استفاده از روش تحلیل متن تعهدات کلیدی مرتبط با یادگیری و انتقال فناوری در قراردادهای صنعت نفت شناسایی و با کمک آن قراردادهای بالادستی کشور با یکدیگر مقایسه و دسته‌بندی شوند. بدین منظور در ابتدا با بررسی پیشینه تحقیق ماهیت و چیستی فناوری در قراردادهای بین‌المللی در قالب دو بعد دارایی ملموس با قابلیت انتقال و دارایی غیرملموس و دانش ضمنی با قابلیت یادگیری مشخص گردید. در ادامه با کمک مقالات پیشین و نظر خبرگان تعهدات با ظرفیت یادگیری و انتقال فناوری شناسایی و مدل مفهومی تحقیق طراحی گردید و در نهایت با کمک آن تعداد ۲۹ قرارداد بالادستی نفتی ایران مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد تفاوتی بین انواع قراردادهای بالادستی صنعت نفت از منظر ظرفیت یادگیری و انتقال فناوری وجود ندارد. همچنین موضوعات مرتبط با یادگیری و انتقال فناوری از ابتدای تاریخ قراردادهای نفتی ایران موردتوجه بوده است و متناسب با سطح توانمندی کشور تکمیل شده است. مبهم و کلی بودن تعهدات فوق و عدم وجود ضمانت اجرایی مناسب از جمله نقص‌هایی است که در تمامی مدل‌های قراردادی (امتیازی، خدماتی، مشارکتی، بیع متقابل) می‌بایست موردتوجه قرار گیرد

کلیدواژه‌ها

موضوعات