نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی
2 کارشناسی ارشد رشتۀ مدیریت و برنامهریزی آموزش عالی دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
1. مقدمه
با گسترش روزافزون وسایل ارتباط جمعی و افزایش سرعت انتقال اطلاعات در هزارۀ سوم میلادی ضرورت شناخت متقابل فرهنگ‌ها و ملت‌ها امروزه بیش از هر زمان دیگری احساس میشود؛ چرا که با افزایش سرعت انتقال اطلاعات، امکان بروز سوءتفاهم‌ها بیشتر شده است و چنانچه کشورها به نحو صحیح میراث و دستاوردهای علمی و فناوری امروزی خود را بیان نکنند و خود در صدد کسب اطلاعات صحیح از محیط علمی بینالمللی برنیایند، زیانهای فراوانی خواهند دید. توسعۀ همکاریهای علمی بینالمللی در دنیای امروز و به خصوص در حوزه علوم و فناوری، شالودۀ اصلی رشد و توسعۀ علمی هر کشور در فرایند توسعۀ اقتصادی محسوب میشود و باید با توجه به روند جهانی شدن که تأثیر بسزایی بر افزایش همکاریهای علمی و تحقیقاتی در سطح منطقهای و جهانی دارد، مورد توجه خاص قرار گیرد (شرقی، 1388: 13).
از منظر یونسکو، پدیدۀ جهانی شدن به معنی اختلاط و در هم نوردیده شدن مرزها، بر آموزش عالی تأثیرگذار است و بینالمللی شدن آن، گزینهای است که برای پاسخگویی به فرصتها و چالشهای جهانی شدن اختیار میشود (Van Damme, 2002). با مطالعۀ دو اصطلاح «جهانی شدن» و «بینالمللی شدن»، به دو گرایش عمده در عرضۀ تعاریف پی می‌بریم. گرایش اول، به نگاهی کاملاً تجاری اعتقاد دارد که جهانی شدن در ذات خود یک ارتباط بدواً اقتصادی و سپس فرهنگی یک‌سویه است که طی آن اقتصاد و فرهنگ غالبْ اقتصاد و فرهنگ سایرین را به شکل خود درمیآورد. در این گرایش، گروهی جهانی شدن آموزش عالی را به معنای «مک دونالدی» شدن آن (پذیرش ارزشهای آمریکایی) میدانند و معتقدند بر اساس واقعیات موجود، جهانی شدن آموزش عالی از فرایند مصطلح «مک دونالدی شدن» تأثیر میپذیرد (Altbach, 2007). گرایش دوم جهانی شدن را حاصل روند تکامل زندگی اجتماعی بشر و قوّت یافتن تعاملات میان جوامع و فرهنگ‌ها میداند. بینالمللی شدن در چارچوب جهانی شدن روندی است که باعث ایجاد تعامل و وابستگی میان حقایق، دیدگاهها و مفاهیم میشود و روشی است که وابستگی متقابل را دامن میزند (قربانی شیخ نشین، 1382: 176). در واقع، بینالمللی شدن[1] اصطلاحی است که بیشتر دربارۀ ابعاد بینالمللی آموزش عالی و آموزش بعد از دوره متوسطه به کار رفته و به طرق مختلف در کشورهای گوناگون به وسیلۀ ذینفعان، متفاوت تفسیر و استفاده شده است (Knight, 2004: 11).
به طور کلی، هدف عمدۀ بین‌المللی‌سازی[2] آموزش عالی توسعۀ دانش، توانایی، نگرش و ارزشهایی است که در سطح بینالمللی شناخته شده است (Jackson, 2008: 356). دیدگاه غالب این است که با تحول و ایجاد تغییر در برخی از ابعاد، ساختارها و برنامههای آموزش عالی در جهت بینالمللی شدن میتوان به بینالمللی شدن آموزش عالی کمک کرد. در این راستا، بسیاری از نظریهپردازان به ارائۀ دیدگاههای خود در خصوص فرایندهای بینالمللی شدن آموزش عالی پرداخته و راهکارهای پیشنهادی آنان در طول دهههای اخیر به شیوههای گوناگون به کار گرفته شده است. از لحاظ تاریخی، بیشتر به تحرک و جابجایی اساتید و دانشجویان در خارج از مرزهای ملی یک کشور اشاره داشته است (Rostan, 2010; Tichler, 2002).
ایران کشوری است دارای تمدن و پیشینۀ طولانی که در عرصۀ علوم و آموزش، همچنین، در زمینۀ آموزش و مطالعات بینالمللی از پیشینۀ درخشانی برخوردار است. برای نمونه، دانشگاه جندی‌شاپور ایران در قرن پنجم، مرکزی برای فعالیتهای علمی و تبادل اطلاعات بین دانشمندان ایرانی، هندی، یونانی و سریانی بود که میتواند دال بر ظرفیت بالقوۀ ایران برای تبدیل شدن به کشوری برای میزبانی دانشجویان بینالمللی به ویژه از قارۀ آسیا و منطقه باشد؛ درحالیکه بر اساس آمار تعداد کل دانشجویان بینالمللی که به گونهای پراکنده در دانشگاههای ایران مشغول به تحصیل هستند، کمتر از 1500 نفر اعلام شده است (آمار آموزش عالی در ایران،[3] 2007-2006).
از سوی دیگر، مطالعه در اسناد بالادستی مرتبط ــ چون «سند چشم‌انداز 20 ساله» ــ بر توسعۀ جایگاه جهانی ایران در بخشهای اقتصادی، علمی و فناوری و تلاش برای دستیابی به اقتصاد متنوع و متکی بر منابع دانش و آگاهی، سرمایۀ انسانی و فناوری نوین تاکید دارند. در سیاستها و اقدامات فرا بخشی «سند چشم‌انداز 20 ساله»، رهنمودهای مشخصی برای بینالمللی کردن فعالیتهای آموزشی، پژوهشی و همکاریهای بینالمللی و فناوری آمده است. همچنین، در قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، شاخص همکاریهای بینالمللی از جمله شاخص‌های نقشه جامع علمی کشور تلقی شده است (دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، 1378) که تحقق آن مستلزم روی آوردن به بینالمللی سازی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی است که تحقق آن مستلزم روی آوردن به بینالمللی سازی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی است.
2. تحقیقات داخلی و خارجی مرتبط با پژوهش
پس از مروری بر مبانی نظری جهانی شدن و بینالمللی شدن آموزش عالی اکنون به بررسی پژوهشهای انجام گرفتۀ در داخل و خارج از کشور، مرتبط با این موضوع میپردازیم.
فتحی واجارگاه و همکارانش (1390) در پژوهشی با عنوان «روند بین‌المللی‌سازی برنامههای درسی با رویکرد آموزش از دور در آموزش عالی ایران»، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر موفقیت فرایند بین‌المللی‌سازی برنامههای درسی با رویکرد آموزش از دور در آموزش عالی ایران، را چنین ذکر می‌کنند: گسترش همکاریهای بینالمللی دانشگاهها، گسترش استفاده از زبان بینالمللی در تدریس، تجدیدنظر در قوانین جاری و شفاف‌سازی آنها، توسعۀ منابع مالی، انسانی و زیرساخت‌های تکنولوژیک لازم، بهرهبرداری از فرصت تشابهات فرهنگی و تعداد زیاد متقاضیان ادامۀ تحصیل در سطح منطقه، انتخاب موضوعهای درسی مناسب و لحاظ کردن رویکرد تبدیل شونده در عناصر برنامۀ درسی.
آراسته (1385) در پژوهشی با عنوان «همکاریهای بینالمللی آموزش عالی در ایران و چگونگی بهبود آن»، نتیجه می‌گیرد که بهبود همکاریهای بینالمللی در ایران به اقداماتی اساسی نیاز دارد که از آن جمله میتوان به این موارد اشاره کرد: تقویت اعزام دانشجو، گسترش و تقویت زبان انگلیسی، بینالمللی کردن برنامۀ درسی، بهرهگیری از حمایتهای مالی مجامع بینالمللی، جذب دانشجویان خارجی، افزایش جایگاه ارتباطات بینالمللی در ساختار دانشگاه، گسترش کیفی آموزش عالی و حمایتهای مالی دولت از آموزش عالی. وی در ادامه، یکی از علل اصلی عدم جذب دانشجویان خارجی را استفاده از زبان فارسی به‌عنوان تنها زبان آموزشی در دانشگاههای کشور میداند، درحالیکه در تعدادی از دانشگاهها و رشته‌های تحصیلی ایران اعتبار خوبی در سطح بینالمللی دارند که میتوان با استفاده از زبان انگلیسی موجبات ارتقای آنها را در سطح بینالمللی فراهم آورد.
همچنین، بزرگمهری در پژوهشی دیگر با عنوان «پذیرش دانشجویان خارجی در کشور: تجربیات و راهکارها»، روند جذب دانشجویان خارجی در کشور را ضعیف توصیف کرده و نزدیکی مواضع سیاسی و اعتقادی، نزدیکی جغرافیایی، حضور و اقامت اتباع بیگانه در کشور و هم زبانی با زبان رسمی کشور را عوامل اصلی در زمینۀ جذب دانشجویان خارجی میداند و مهم‌ترین موانع در زمینۀ جذب دانشجویان خارجی را زبان آموزشی دانشگاههای کشور و عدم پذیرش مدارک دانشگاههای ایران در کشورهای دیگر تلقی میکند (بزرگمهری، به نقل از پویانژاد، 1391).
شاو[4] (2015) در تحقیقی با عنوان «بینالمللی شدن آموزش عالی در استرالیا و کانادا: درسی برای آینده» به بررسی بینالمللی شدن آموزش عالی در استرالیا و کانادا میپردازد. او در این تحقیق برخی از شباهتها و تفاوتهای بین دو کشور را ارائه میدهد و بر این نکته تأکید دارد که علت اصلی تغییرات دانشگاهی استرالیا در جهت بینالمللی شدن آموزش عالی کمک به اقتصاد کشور است. به نظر شاو، تجربیات استرالیا در زمینۀ بینالمللی سازی آموزش عالی میتواند حاوی درس مهمی همانند توجه بیشر به سیاستهای مهاجرتی از داخل به خارج کشور و از خارج به داخل کشور، پشتیبانی و حمایت همه جانبه از دانشجویان بینالمللی، ایجاد فرصت آموزش مجازی برای دانشجویان داخلی و خارجی برای کانادا باشد. نویسنده در نهایت از چالشهای به وجود آمده در بینالمللی شدن دانشگاهها به عنوان فرصتی برای حفظ یا افزایش تلاشهای بینالمللی یاد میکند.
ثام[5] (2013) در تحقیقی با عنوان «بینالمللی سازی آموزش عالی در مالزی: سیاستهای دولت و پاسخ دانشگاهها»، به بررسی سیاستهای دولت و پاسخ مؤسسات دولتی و خصوصی آموزش عالی نسبت به این سیاستها پرداخت، که در نتیجهی این تحقیق دریافت در حالی که تاکید بر پژوهش و تولید دانش در این سیاستها وجود دارد، اما اساساً تمرکز آنها عمدتاً بر افزایش ورودی دانشجویان و به تبع آن افزایش درآمد است. پاسخ مؤسسات عمومی و خصوصی با توجه به میزان تخصیص بودجه تحقیقات از سوی دولت متفاوت است؛ هرچه هزینۀ مؤسسات بیشتر باشد، تمایل آنان به تمرکز بر روی دانشجویان بینالمللی به عنوان یک منبع اضافی از درآمد است.
شین[6] (2009) در مقالۀ «چالشهای جدید آموزش عالی» می‌نویسد: «در سایۀ تغییرات سریع اجتماعی و اقتصادی، آموزش عالی در قرن بیست‌ویکم با چالشهای اساسی در سیستم مدیریتی، برنامههای درسی، مسئولیت‌های اصلی، ارتباطات خارجی، تحقیق و تأمین بودجه روبه‌رو هستند؛ درحالیکه این چالشها هم میتوانند تهدید باشند و هم فرصت، مشخص کردن آن چه در آموزش عالی در جریان است، میتواند فرصتی را برای طراحی آینده فراهم آورد». در پاسخ به این سؤال که آموزش عالی به کجا میرود، متخصصان به چالشهای متنوعی توجه کردند که مهم‌ترین آنها شامل همگانی شدن، خصوصی‌سازی، مسئولیت اداره، بینالمللی شدن و درجه‌بندی دانشگاهها است (آلتباخ، 2005؛ بوک، 2003؛ گاسپرت، 1997؛ زومن، 2005؛ به نقل از شین، 2009).
تحقیق پیرامون بینالمللی کردن آموزش عالی در داخل و خارج از کشور در سالهای اخیر به طور گستردهای افزایش یافته است. آموزش عالی دارای ابعاد مختلفی است که برای رسیدن به شاخصههای بینالمللی باید این ابعاد مورد توجه قرار گیرند. به‌علاوه، شناخت مؤلفه‌هایی که منجر به بینالمللی شدن دانشگاه میشود، ضروری است. در این پژوهش، سعی شده است با شناسایی و بررسی مؤلفه‌های یک دانشگاه بینالمللی، با هدف امکانسنجی بین‌المللی‌سازی دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران، به پرسش‌های زیر پاسخ داده شود:
1. به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
الف) به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه تهران به چه میزان است؟
ب) به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه شهید بهشتی تهران به چه میزان است؟
2. استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
الف) استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه تهران به چه میزان است؟
ب) استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه دانشگاه شهید بهشتی تهران به چه میزان است؟
3. میزان همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
الف) میزان همکاریهای علمیـآموزشی دانشگاه تهران به چه میزان است؟
ب) میزان همکاریهای علمیـآموزشی دانشگاه شهید بهشتی تهران به چه میزان است؟
4. میزان همکاریهای پژوهشی بینالمللی دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
الف) میزان همکاریهای پژوهشی بینالمللی دانشگاه تهران به چه میزان است؟
ب) میزان همکاریهای پژوهشی بینالمللی دانشگاه شهید بهشتی تهران به چه میزان است؟
5. بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
3. روش‌شناسی پژوهش
اگر تحقیق را بر حسب هدف دسته‌بندی کنیم، تحقیق حاضر ازجمله تحقیقات کاربردی است. روش اجرایی این پژوهش توصیفی‌ـ‌تحلیلی است که برای گردآوری داده‌های مربوط به زمان حال به‌کاررفته و به توصیف شرایط موجود و تبیین و تحلیل مسئله میپردازد.
جامعۀ مورد نظر در این پژوهش عبارت است از: مدیران، اساتید، کارکنان و دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1393ـ1394. منظور از «جامعۀ مدیران» در پژوهش حاضر، مدیران و معاونان دفاتر روابط بین‌الملل و دفاتر همکاریهای علمی بینالمللی دانشگاهها است. با استفاده از نمونهگیری تصادفی خوشهای، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه تهران به عنوان نمونۀ مورد مطالعه از جامعۀ دانشگاههای دولتی شهر تهران انتخاب شدند. در ادامه، با استفاده از فرمول کوکران، تعداد نمونه تحقیق (اساتید، کارکنان و دانشجویان هر دانشگاه) تعیین و با استفاده از نمونهگیری طبقهای نسبی طبق جدول 1 انتخاب گردید. تعداد مدیران، با توجه به محدود بودن آنها، با استفاده از روش نمونهگیری سرشماری 14 نفر تعیین گردیده است.
جدول 1. جامعه و نمونۀ مورد پژوهش
|
نمونه |
مدیران |
اعضای هیئت‌علمی |
کارکنان |
دانشجویان |
جمع دانشگاه |
||||
|
نمونه |
جامعه |
نمونه |
جامعه |
نمونه |
جامعه |
نمونه |
جامعه |
نمونه |
|
|
دانشگاه شهید بهشتی |
4 |
749 |
41 |
675 |
41 |
18240 |
43 |
19664 |
129 |
|
دانشگاه تهران |
4 |
1583 |
42 |
2731 |
43 |
17551 |
43 |
21865 |
132 |
|
جمع |
8 |
2332 |
83 |
3406 |
84 |
35791 |
86 |
41529 |
261 |
در پژوهش حاضر، جهت گردآوری دادهها، از مطالعات اسناد مرتبط و پرسشنامۀ محقق ساخته استفاده شده است. در همین راستا، برای هر نمونۀ تحقیق (مدیران، اساتید، کارکنان و دانشجویان) پرسشنامه‌ای مستقل ساخته شد. این پرسشنامه‌ها علاوه بر مشخصات جمعیت‌شناختی درمجموع شامل چهار مؤلفه (میزان به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه، میزان استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه، میزان همکاریهای بینالمللی علمی و آموزشی در دانشگاه و همچنین میزان همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه) است. روش آماری مورداستفاده در این پژوهش، آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی (با توجه به نرمال بودن توزیع متغیرها) شامل t تک نمونهای است. همچنین، برای آزمون نرمال بودن متغیرها از آزمون کولموگروف‌ـ‌اسمیرنوف استفاده شد.
در خصوص روایی یا اعتبار پرسشنامه‌های مورداستفاده در این پژوهش، از روایی محتوا و دیدگاههای چند تن از اساتید خبره در این زمینه استفاده گردید و نظرهای اصلاحی آنان در این‌باره اعمال شد و نیز برای تعیین پایایی پرسشنامه‌ها از روش ضریب آلفای کرونباخ مطابق جدول 2 استفاده شد.
جدول 2. آلفای کرونباخ مؤلفه‌های مورد پژوهش
|
مؤلفه‌های پرسشنامه |
تعداد آزمودنیها |
آلفای کرونباخ |
|
به‌کارگیری فناوری‌های نوین |
37 |
75/0 |
|
استفاده از زبان انگلیسی |
37 |
93/0 |
|
همکاریهای بینالمللی علمی و آموزشی |
37 |
92/0 |
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی |
37 |
87/0 |
|
میانگین کل |
37 |
90/0 |
جدول 3. آزمون نرمال تک متغیره کولموگروف اسمیرنف
|
فناوری‌های نوین در دانشگاه |
زبان انگلیسی در دانشگاه |
همکاریهای علمیـآموزشی در دانشگاه |
همکاریهای پژوهشی در دانشگاه |
||
|
تعداد |
513 |
335 |
177 |
177 |
|
|
پارامترهای توزیع نرمال |
میانگین |
50.000 |
50.000 |
52.50 |
51.48 |
|
انحراف معیار |
1.995 |
3.197 |
0.422 |
0.478 |
|
|
آماره کولموگوروف |
0.842 |
1.885 |
1.05 |
1.170 |
|
|
مقدار احتمال (p-value) |
0.478 |
0.502 |
0.220 |
0.129 |
|
با توجه به نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف و مقدار احتمال (P-value) به‌دست‌آمده برای به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه، استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه، همکاریهای علمیـآموزشی در دانشگاه و همکاریهای پژوهشی در دانشگاه بیشتر از 0.05 است. فرض نرمال بودن مشاهدات را در سطح معنی‌داری 5 درصد می‌پذیریم.
با توجه به برقرار بودن پیش شرطهای آزمون تی تست برای پاسخگویی به فرضیات از آزمون تی تست تک نمونهای استفاده کردیم. مقدار مورد آزمون را عدد 50 در نظر گرفتیم؛ زیرا در نمرهبندی نهایی تمامی سؤالات را اعدادی بین 0 تا 100 نمرهدهی کردیم. در صورتی که فرض برابری با عدد 50 پذیرفته شود، به این معنا خواهد بود که از نظر پاسخگویان میزان به‌کارگیری فناوری‌های نوین و یا زبان انگلیسی در دانشگاه در سطح متوسط است.
5. یافتههای پژوهش
سؤال 1. به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
جدول 4. آمار توصیفی کل دانشگاهها
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
فناوری های نوین در دانشگاه |
513 |
50.000 |
1.995 |
0.088 |
در جدول 4 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 5. آزمون تی تک نمونهای کل دانشگاهها
|
فناوری‌های نوین در دانشگاه |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
0.919- |
0.895 |
0.331 |
0.173- |
0.173 |
|
برای به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.895 بوده، که از 0.05 بیشتر است (05/0Sig.>). لذا، میانگین به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 ندارد. یعنی میانگین به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاههای دولتی شهر تهران برابر با عدد 50 است و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه برابر میانگین جامعه است، به بیان دیگر، یعنی به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران در سطح متوسط است.
الف) به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه تهران به چه میزان است؟
جدول 6. آمار توصیفی دانشگاه تهران
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
فناوری‌های نوین در دانشگاه |
132 |
50.373 |
1.716 |
0.149 |
در جدول 6 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 7. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه تهران
|
فناوری‌های نوین در دانشگاه |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
2.500 |
0.014 |
0.373 |
0.078 |
0.669 |
|
برای به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.014 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا، میانگین به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه تهران در جامعه، تفاوت معنی‌داری با عدد 50 دارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونۀ بزرگتر از میانگین جامعه است. به بیان دیگر، میانگین به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه تهران از عدد 50 بزرگتر است و در در سطحی بالاتر از میانگین جامعه قرار دارد.
ب) به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه شهید بهشتی به چه میزان است؟
جدول 8. آمار توصیفی‌ـ‌دانشگاه شهید بهشتی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
فناوری‌های نوین در دانشگاه |
129 |
49.702 |
1.453 |
0.128 |
در جدول 8 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 9. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه شهید بهشتی
|
فناوری‌های نوین در دانشگاه |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آماره آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
2.327- |
0.022 |
0.298- |
0.551- |
0.045- |
|
برای به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه شهید بهشتی، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تکنمونهای 0.022 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا میانگین به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه شهید بهشتی در جامعه تفاوت معنی‌داری با عدد 50 دارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است. یعنی میانگین به کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه شهید بهشتی از عدد 50 کمتر است و در سطح پایینتری از میانگین جامعه قرار دارد.
سؤال 2. استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
جدول 10. آمار توصیفی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
زبان انگلیسی در دانشگاه |
335 |
50.000 |
3.197 |
0.175 |
در جدول 10 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 11. آزمون تی تک نمونهای
|
زبان انگلیسی در دانشگاه |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آماره آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصله اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
0.003 |
0.998 |
0.000 |
0.343- |
0.344 |
|
برای استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.998 بوده، که از 0.05 بیشتر است (05/0Sig.>). لذا میانگین استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 ندارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه برابر با میانگین جامعه است، یعنی میانگین استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران برابر با عدد 50 است و در سطح متوسطی از میانگین جامعه قرار دارد.
الف) استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه تهران به چه میزان است؟
جدول 12. آمار توصیفی‌ـ دانشگاه تهران
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
زبان انگلیسی در دانشگاه |
85 |
50.214 |
3.204 |
0.347 |
در جدول 12 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای موردنظر محاسبه شده است.
جدول 13. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه تهران
|
زبان انگلیسی در دانشگاه |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آماره آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصله اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
0.615 |
0.540 |
0.214 |
0.477- |
0.905 |
|
برای استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.540 بوده است، که از 0.05 بیشتر است (05/0Sig.>). لذا، میانگین استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 ندارد. یعنی میانگین استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه تهران برابر با عدد 50 است و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه بزرگتر از میانگین جامعه است. یعنی استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه تهران در سطح متوسط است.
ب) استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه شهید بهشتی به چه میزان است؟
جدول 14. آمار توصیفی‌ـ دانشگاه شهید بهشتی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
زبان انگلیسی در دانشگاه |
84 |
49.574 |
2.689 |
0.293 |
در جدول 14 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 15. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه شهید بهشتی
|
زبان انگلیسی در دانشگاه |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig.(2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
1.451- |
0.151 |
0.426- |
1.009- |
0.158 |
|
برای استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه شهید بهشتی ، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.151 بوده، که از 0.05 بیشتر است (05/0Sig.>). لذا، میانگین استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه شهید بهشتی در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 ندارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه برابر با میانگین جامعه است، یعنی میانگین استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاه شهید بهشتی برابر با عدد 50 است و در سطح متوسطی از میانگین جامعه قرار دارد.
سؤال 3. همکاریهای بینالمللی علمی آموزشی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
جدول 16. آمار توصیفی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی |
177 |
47.50 |
0.422 |
0.037 |
در جدول 16 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 17. آزمون تی تک نمونهای
|
همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
10.04- |
0.000 |
0.375- |
0.448- |
0.301- |
|
برای همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه های جامع دولتی شهر تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.000 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا میانگین همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 دارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است، یعنی میانگین همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران از عدد 50 کمتر است و در سطحی پایین‌تر از میانگین جامعه قرار دارد.
الف) همکاریهای بینالمللی علمی آموزشی در دانشگاه تهران به چه میزان است؟
جدول 18. آمار توصیفی‌ـ دانشگاه تهران
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
همکاریهای بین المللی علمی-آموزشی |
46 |
42.56 |
0.192 |
0.033 |
در جدول 18 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 19. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه تهران
|
همکاریهای بین المللی علمی-آموزشی |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آماره آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصله اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
25.66- |
0.000 |
0.871- |
0.941- |
0.802- |
|
همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.000 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا میانگین همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با عدد 50 دارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است، یعنی میانگین همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه تهران از عدد 50 کمتر است و در سطحی پایین‌تر از میانگین جامعه قرار دارد.
ب) همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه شهید بهشتی به چه میزان است؟
جدول 20. آمار توصیفی‌ـ دانشگاه شهید بهشتی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
همکاریهای بینالمللی علمی-آموزشی |
45 |
47.38 |
0.226 |
0.040 |
در جدول 20 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 21. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه شهید بهشتی
|
همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصله اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
3.280- |
0.003 |
0.131- |
2.129- |
0.049- |
|
برای همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه شهید بهشتی، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.003 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). در نتیجه، فرض صفر در سطح معنی‌داری 0.05 رد میشود. به بیان دیگر، میانگین همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه شهید بهشتی در جامعه تفاوت معنی‌داری با عدد 50 دارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است، یعنی میانگین همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی در دانشگاه شهید بهشتی از عدد 50 کمتر است و در سطحی پایین‌تر از میانگین جامعه قرار دارد.
سوال 4. همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
جدول 22.آمار توصیفی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی |
177 |
47.48 |
0.478 |
0.042 |
در جدول 22 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 23. آزمون تی تک نمونهای
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
10.09- |
0.000 |
0.426- |
0.509- |
0.342- |
|
برای میانگین همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.000 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا، میانگین همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 دارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است، یعنی میانگین میانگین همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران کمتر از عدد 50 است و در سطح پایینتری از میانگین جامعه قرار دارد.
الف) همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه تهران به چه میزان است؟
جدول 24.آمار توصیفی‌ـ دانشگاه تهران
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی |
46 |
46.70 |
0.268 |
0.047 |
در جدول 24 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 25. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه تهران
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آماره آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصله اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
14.03- |
0.000 |
0.665- |
0.761- |
0.568- |
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه تهران ، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.000 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا، میانگین همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 دارد و با اطمینان 95% می توان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است. یعنی میانگین همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه تهران از عدد 50 کمتر است و در سطحی پایین‌تر از میانگین جامعه قرار دارد.
ب) همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه شهید بهشتی به چه میزان است؟
جدول 26. آمار توصیفی‌ـ دانشگاه شهید بهشتی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی |
45 |
49.40 |
0.365 |
0.064 |
در جدول 26 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 27. آزمون تی تک نمونه‌ای‌ـ دانشگاه شهید بهشتی
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
5.11- |
0.000 |
0.330- |
0.462- |
0.198- |
|
همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه شهید بهشتی، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.000 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا، میانگین همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه شهید بهشتی در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 دارد و با اطمینان 95% میتوان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است، یعنی میانگین همکاریهای بینالمللی پژوهشی در دانشگاه شهید بهشتی از عدد 50 کمتر است و در سطحی پایین‌تر از میانگین جامعه قرار دارد.
در ادامه، نتایج یافته‌ها را در نمودارها می‌آوریم.
نمودار1. میزان کاربرد مؤلفه‌های بین‌المللی‌سازی دانشگاههای تهران و شهید بهشتی
جدول 28. آمار توصیفی
|
تعداد |
میانگین |
انحراف استاندارد |
خطای معیار میانگین |
|
|
بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران |
513 |
47.20 |
0.395 |
0.017 |
در جدول 28 تعداد مشاهدات، میانگین، انحراف استاندارد و خطای معیار میانگین هر یک از متغیرهای مورد نظر محاسبه شده است.
جدول 29. بینالمللی شدن دانشگاههای دولتی شهر تهران
|
بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران |
مقدار مورد آزمون = 50 |
||||
|
آمارۀ آزمون T |
Sig. (2-tailed) |
تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
فاصلۀ اطمینان 95% برای تفاضل مقدار مورد آزمون از میانگین نمونه |
||
|
حد پایین |
حد بالا |
||||
|
36.24- |
0.000 |
0.632- |
0.666- |
0.598- |
|
برای میانگین بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران، «مقدار احتمال (P-value)» آزمون T تک نمونهای 0.000 بوده، که از 0.05 کمتر است (05/0Sig.<). لذا میانگین بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران در جامعه تفاوت معنی‌داری با 50 دارد و با اطمینان 95% می توان گفت که میانگین نمونه کمتر از میانگین جامعه است، یعنی میانگین میانگین بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران کمتر از عدد 50 است و در سطح پایینتری از میانگین جامعه قراردارد.
یافتههای پژوهش گویا است که وضعیت بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران از نظر مؤلفۀ به‌کارگیری فناوری‌های نوین (از دیدگاه مدیران، اعضای هیئت‌علمی، کارکنان و دانشجویان) در ابعادی چون میزان برگزاری کلاس‌های ضمنخدمت در جهت کاربرد فناوری اطلاعاتی و ارتباطی، میزان استفاده از فناوری در آموزش (آموزش الکترونیکی)، میزان استفاده از فناوری در یادگیری، میزان استفاده از فناوری‌های نوین در پژوهش، میزان استفاده الکترونیکی در فعالیتهای اداری و سازمانی (اتوماسیون اداری)، میزان استفاده از فناوری در جمع‌آوری، ذخیره و بازیابی اطلاعات، وجود رشته‌ها و دروس مجازی و پایگاه‌های اطلاعاتی مشترک بین دانشگاهها در وضعیت متوسطی قرار دارد و همتراز با میانگین فرضی ابزار پژوهش قرار دارد (05/0Sig.>) که توجه بیشتر به این مؤلفه در امر بینالمللی شدن دانشگاهها را می‌طلبد. نتیجۀ به‌دست‌آمده در این پژوهش با نتایج تحقیق فتحی واجارگاه و همکاران (1390) هم‌سو است.
فناوری اطلاعات فرصت‌های جدیدی در برابر تهدیدات و تغییرات جهانی‌شدن برای جوامع مختلف ایجاد کرده است. جوامعی که سریعتر این فرصتها را شناسایی کنند، میتوانند با جهشی ساختاری، عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کنند. آموزش الکترونیکی میتواند بسیاری از معضلات جوامع را ــ از جمله نیازهای روزافزون مردم به آموزش به‌ویژه آموزش عالی، عدم دسترسی یکسان به مراکز آموزشی، کمبود امکانات اقتصادی، کمبود اساتید مجرب، عدم دسترسی به منابع اطلاعاتی و هزینه‌های زیادی که صرف آموزش می‌شودــ که ناشی از جهانی شدن است، برطرف کند و در آموزش بدون نیاز به مؤلفه‌های مکان و زمان، افزایش سرعت در روند یاددهی و یادگیری و کیفیت آموزش با توجه به مواد درسی بینالمللی، کاهش هزینۀ نقل‌وانتقال دانشجویان بینالمللی به آموزش عالی مدد برساند.
2. استفاده از زبان انگلیسی در دانشگاههای دولتی جامع شهر تهران به چه میزان است؟
یافتههای پژوهش گویای آن است که وضعیت بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران از نظر مؤلفۀ به‌کارگیری زبان انگلیسی (از دیدگاه مدیران، اعضای هیئت‌علمی، کارکنان و دانشجویان) در ابعادی چون میزان استفاده از زبان انگلیسی در محتوای برنامه درسی، میزان استفاده از زبان انگلیسی در آموزش و یادگیری، میزان استفادۀ دانشجویان از کتاب‌ها و منابع زبان انگلیسی، تعداد مقالات و طرحهای پژوهشی به زبان انگلیسی در دانشگاه در وضعیتی متوسط قرار دارد (05/0Sig.>) و همتراز با میانگین فرضی ابزار پژوهش است؛ که نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش با نتایج تحقیقات فتحی واجارگاه و همکاران (1390) و آراسته (1385) هم‌سو است.
برتری زبان انگلیسی، در جهانی‌شدن، یک عامل محسوب میشود. انگلیسی، گسترده‌ترین زبان خارجی مطالعه‌شده در جهان است. در بسیاری از کشورها، انگلیسی‌زبان دوم اجباری در مدارس و زبان دوم انتخابی در اکثر مکانها است. انگلیسی، واسطه ارتباطی اکثر مجلات علمی است که به‌طور بینالمللی منتشر میشوند .وب‌سایت‌های اینترنتی که به عملکرد تخصصی و علمی اختصاص یافتهاند، اغلب به زبان انگلیسی هستند. در حقیقت، انگلیسی به‌عنوان زبان تبادلات علمی و دانشگاهی اینترنتی به کار میرود .کشورها به‌طور روزافزون برنامههای دانشگاهی را به انگلیسی ارائه میدهند تا دانشجویان بینالمللی را که تمایلی به آموختن زبان محلی ندارند، جذب کنند و مهارتهای دانشجویان داخلی را تقویت کنند و به آنها این امکان را بدهند که در صحنۀ بینالمللی کار کنند .انگلیسی به‌طور واضح یک زبان فراگیر در آموزش عالی در سرتاسر جهان استCrystal, 1997: 65) ).
3. همکاریهای بینالمللی علمی و آموزشی دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
یافتههای پژوهش گویای آن است که وضعیت بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران از نظر مؤلفۀ همکاریهای بینالمللی علمیـآموزشی با دیگر دانشگاههای کشورهای جهان در ابعادی همچون تعداد بورس تحصیلی اساتید و دانشجویان به خارج از کشور در یک سال تحصیلی، تعداد اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان خارجی در دوره‌های متفاوت تحصیلی، تعداد برنامههای شناسایی استعدادهای درخشان و نخبگان جهت اعزام به خارج و تعداد اتحادیه بینالمللی دانشجویان و اساتید در وضعیت نامطلوب و پایین‌تر از میانگین فرضی ابزار پژوهش قرار دارد (05/0Sig.<) که رفع این وضعیت نامطلوب و رسیدن به وضعیت مطلوب بینالمللی شدن دانشگاهها به توجه مبرم نیاز دارد. نتایج پژوهش حاضر با تحقیقات سنگری و فوستر (1999)، آراسته (1385) و بزرگمهری (1385) هم‌سو است.
تجارب فعالیتهای علمی در کشورهای مختلف نشان میدهد که هرگونه تحرک در توسعۀ علمی ــ اعم از آموزشی، پژوهشی و فناوری و ارتقای کیفی و کمّی آنها ــ به همکاری متقابل با کشورهای صاحب علم و فناوری و همچنین همکاری و توان جذب دانشمندان و متخصصان برجسته‌ای که با جریان علم روز مرتبط هستند، وابسته است. این امکان زمانی میسر خواهد شد که شرایط علمی مطلوب به‌ویژه به لحاظ ارتباطات بینالمللی برای برگزاری گردهمایی‌های علمی داخلی و خارجی، انعقاد تفاهمنامه‌های علمی و فنی، جمع‌آوری و تمرکز اطلاعات در عرصه‌های مختلف بینالمللی، همکاری با سازمانهای تخصصی، جذب نیروهای متخصص، عضویت در مجامع علمی بینالمللی، ترجمه و نشر تازهترین اخبار و اطلاعات بینالمللی در این زمینه‌ها تأمین شود.
4. همکاریهای بینالمللی پژوهشی دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران به چه میزان است؟
یافتههای پژوهش گویای آن است که وضعیت بینالمللی شدن دانشگاههای جامع دولتی شهر تهران از نظر مؤلفۀ همکاریهای بینالمللی پژوهشی با دیگر دانشگاههای کشورهای جهان در ابعادی همچون میزان استفاده از امکانات پژوهشی در داخل جهت جذب محققان خارجی، تعداد پروژه‌های مشترک اجراشدۀ تحقیقاتی در سطح بینالمللی، تعداد مطالعات منطقهای و موضوعی، میزان به‌کارگیری سیاستهای پاداش‌دهی و ارتقا در تقویت مشارکت اعضای هیئت‌علمی و کارکنان در فعالیتهای پژوهشی بینالمللی، برگزاری کنفرانس‌ها و سمینارهای بینالمللی، تعداد پروژه‌های بینالمللی در واحد پارک علم و فناوری، تعداد شرکت‌های فناوری بینالمللی در پارک علم و فناوری، تعداد قراردادهای منعقدشده پژوهشی در سطح بینالمللی و تعداد پروژه‌های مشترک اجرا شده تحقیقاتی در سطح بینالمللی در وضعیت نامطلوب و پایین‌تر از میانگین فرضی ابزار پژوهش قرار دارد (05/0Sig.<). نتایج این پژوهش در راستای تأکید بر تحقیقات پژوهشی در بینالمللی نتایج تحقیقات سنگری و فوستر (1999) و آراسته (1385) است.
دستیابی به دانش و فناوری پیشرفته برای برقراری ارتباط بینالمللی میان کشورها در زمینه‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و فناوری از مهم‌ترین ابزار توسعه است. بنابراین، بایسته است که به مسائل اساسی توسعه و پیشرفت ــ از جمله برنامهریزی، تقویت و گسترش همکاریهای علمی و پژوهشی ــ توجه بیشتری شود و از شیوههای اجرایی کارآمد و معقولی برای پیشبرد آنها مدد جست. همچنین، شرکت در همایش‌های بینالمللی و ارتباط گسترده و همه‌جانبه با مراکز پژوهشی در سطح بینالمللی، تشویق و ترغیب در شرکت در همایش‌های بینالمللی و برگزاری این همایش‌ها میتواند گامی مثبت در جهت برون‌رفت از وضعیت نامطلوب فعلی باشد؛ آن زمان که اساتید و دانشجویان در همایشی بینالمللی حضور پیدا می‌کنند بسیاری از بحث‌ها و مسائل بینالمللی نیز مطرح میشود و در نتیجه باعث شناخت و همفکری متقابل میشود.
ـ همکاری در رشته‌های تخصصی با کشورهای صاحب علمی و فن، با توجه به معیارها و شاخص‌های جهانی .
ـ ایجاد شرایط مناسب اقتصادی و اجتماعی برای جذب و نگاهداشت نخبگان و افراد مستعد علمی در تمامی سطوح و جلوگیری از پدیده فرار مغزها.
ـ پذیرش تعداد بیشتری از پژوهشگران، اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان خارجی در دوره‌های متفاوت تحصیلی و حرکت به‌سوی تبادل دانشجویان با سطوح عالی.
ـ فراهم آوردن امکان بهرهگیری بیشتر اعضای هیئت‌علمی دانشگاهها از فنآوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی.
ـ تهیه پایگاه‌های اطلاعاتی مشترک و برقراری ارتباط علمیـآموزشی فعال و مؤثر میان دانشگاهها.
)