جهانی شدن و تکثر گرایی قومی در ایران، چالش ها و فرصت ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

فرآیند جهانی‌شدن ابعاد مختلف زندگی بشر امروز را تحت تأثیر قرار داده است. جهانی‌شدن با جریان آزاد اطلاعات، ارتباطات و تغییر در تعاملات و ارتباطات از سطح خرد تا کلان، چالش‌ها و فرصت‌هایی را در مقابل جامعه جهانی ایجاد کرده است. نظریه‌های جهانی‌شدن با یک شیفت پارادایمی به سمت نظریه‌های جهان- محلی شدن حرکت کرده‌اند. در این پارادایم جدید، پذیرش الگوی تکثرگرایی به عنوان محور اصلی درک و تحلیل درهم آمیختگی ناشی از جهانی‌شدن شناخته می‌شود.
 
در حوزه قومیت‌ها همچون سایر حوزه‌ها، فرآیند جهانی‌شدن می‌تواند تاثیرات متفاوت و بعضاً متعارض بر جای بگذارد. برخی از صاحبنظران قائل به درآمیختگی و حتی استحاله خرده فرهنگ‌ها و هویت‌های قومی، محلی و ملی در فرهنگ غالب و مسلط جهانی هستند اما در مقابل، عده‌ای از اندیشمندان فرآیند جهانی‌شدن را سبب ساز افزایش گرایش‌ها و تمایلات قومی، محلی و ملی می‌‌‌دانند.
فرآیند جهانی‌شدن تکثرگرایی در همه ابعاد را می‌پذیرد که با پذیرش این اصل، الگوی تکثرگرایی در حوزه فرهنگی و اجتماعی توانایی و ظرفیت حل مسائل و چالش‌های احتمالی در حوزه قومیت‌ها را دارد. بر این اساس، مقاله حاضر در چارچوب پاسخگویی مناسب برای این دغدغه، ضمن بررسی دو الگوی همانندسازی و تکثرگرایی، فرض اساسی خود را بر این مبنا استوار نموده است که الگوی تکثرگرایی به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی توسعه همه جانبه و متوازن، کاربردی‌ترین الگو برای همگرایی و انسجام اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی در ایران به شمار می‌آید.
 
 

کلیدواژه‌ها


1-     آل احمد، جلال.(1357). در خدمت و خیانت روشنفکران. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
2-     احمدی، حمید.(1378). قومیت و قوم گرایی، از افسانه تا اقعیت. تهران:نشرنی.
3-     افشار، ایرج.(1372). زبان فارسی در آذربایجان. تهران: موقوفات دکتر محمود افشار.
4-     اشرف، احمد.(1361). دهقانان، زمین و انقلاب. تهران: نشرآگاه.
5-     بانتون، مایکل.(1375). گروههای قومی و نظریه انتخاب خردگرا، ترجمه پرویز صدارت. تهران: موسسه مطالعات ملی.
6-     توسلی، غلامعباس.(1374). مبانی جامعه شناسی . تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها.
7-     جلائی پور، حمیدرضا.(1372). کردستان، علل تداوم بحران آن پس از انقلاب اسلامی . تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
8-     ساروخانی، باقر.(1370). دایرة المعارف علوم اجتماعی، تهران: نشرکیهان
9-     صالحی امیری، سیدرضا.(1385). مدیریت منازعات قومی در ایران. تهران: انتشارات مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
10-  فولر، گراهام.(1372). قبله عالم. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز.
11- زاهدی، عاطفه.(1393). قانون اساسی ایران، تهران: انتشارات جاودانه جنگل
12- کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات- قدرت هویت. مترجم، حسن چاوشیان، تهران:انتشارات طرح نو.
13-  کاویانی راد، مراد.(1392). جغرافیایی انتخاباتی با تأکید بر انتخابات ریاست جمهوری، تهران: انتشارات دانشگاه خوارزمی
14- گر، تدرابرت.(1377). چرا انسانها شورش می کنند. ترجمه علی مرشدی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
15- گل محمدی، احمد.(1381). جهانی­شدن- فرهنگ، هویت. تهران: نشرنی
16-  مقصودی، مجتبی.(1376). ناهمگونی جمعیتی و توسعه ملی در ایران با تاکید بر ناهمگونی قومی، تهران: نشر موسسه مطالعات ملی.
17-  نیکیتین، واسیلی.(1366). کرد و کردستان، ترجمه محمد قاضی. تهران: نیلوفر.
18- نش، کیت.(1380) جامعه شناسی معاصر، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: نشرکویر
مقالات:
1-     روزنامه شرق، افزایش نرخ بیکاری در 19 استان، سال 12، شماره 2141 ، 27مهر 1393.
2-     امیر احمدی، هوشنگ. (1377). قومیت و امنیت. ترجمه حسن شفیعی. فصلنامه مطالعات راهبردی، پیش شماره دوم .
3-     امیراحمدی، هوشنگ.(1371). سیاستهای ملی و توسعه نابرابر مناطق در ایران. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 66-65.
4-     حق پناه، جعفر.(1377). جامعه مدنی و قومیت ها در ج.ا. ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، پیش شماره دوم.
5-     خسروی، مرتضی. (1390).الزامات فرهنگی سند چشم انداز 20 ساله. ماهنامه اطلاعات راهبردی، شماره 39.
6-     رمضان زاده، عبدالله. (1376)."توسعه و چالش­های قومی"، توسعه و امنیت عمومی، جلد دوم.
7-     قریشی، فردین.(1379). جهانی­شدن- تحریر و ارزیابی تفاسیر مختلف. فصلنامه سیاست خارجی، سال 14، شماره 2.
8-     مارجر، مارتین.(1377). "سیاست قومی". ترجمه اصغر افتخاری، فصلنامه مطالعات راهبردی، پیش شماره اول.
9-     مفرد، امیر عباس.(1391). بررسی عوامل موثر و تاثیرگذار در هم­گرایی قومیت ها با تاکید بر ساختار امنیت کشور ایران، همایش شهرهای مرزی و امنیت، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان.
 
 
 
 
 
 
منابع انگلیسی:
 
- Cashmore, Ellis,(1996) Dictionary of Race and Ethnic Relations
(London and New York)
- Brown, Micheal,(1993). Ethnic and Conflict and International Security (New Jersey: Princeton university press)
-Elkins, Davidj. (1997). Globalization,Telecommunication and Virtual ethnic communities.International Political Science review.vol.18.no.18
-Izady, Mehrdad,(1992) The kurds: A Concise Hand book (Washington: Crane Russuak)
-Vanden Berghe, Pierrel , (1981). The Ethnic phenomenon.(New York Elsevier)
-Yinger J.M,(1985).Assimilation in the United States. (Washington, DC: Urban Institute press)
 
درگاه اینترنتی:
پراکنش جغرافیایی مشارکت در یازدهمین دوره انتخاب ریاست جمهوری- http:www.iag.
پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، مورخ 23/5/1393