تقاضای القایی در سلامت: یک مرور نظام‌مند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.

2 گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: یکی از مهمترین چالش‌های ایجاد شده در رابطه‌ی میان پزشک و بیمار و یا رابطه‌ی میان پزشک و بیمار و نهادهای خدمات‌رسان، تقاضای القایی (Induced Demand) است. به القای ارائه مراقبت و یا فروش خدمت غیرضروری به مراجعین سیستم سلامت که با اعمال قدرت از جانب ارائه‌کنندگان خدمت همراه است، تقاضای القایی گفته می‌شود.

روش کار: مطالعه به صورت مرورنظام‌مند با رویکرد کیفی انجام گرفت و بر اساس آن پایگاه‌های علمی همچون SID، Iranmedex و Magiran با استفاده از کلیدواژه‌های «تقاضای القایی» و «تقاضای القایی در سلامت» مورد جستجو و بررسی قرار گرفت. جستجوی مقالات با اعمال محدودیت زمانی ده ساله (1388-98) انجام گرفت و مقالاتی که دارای تطابق زمانی و همخوانی محتوایی با موضوع پژوهش بودند، وارد مطالعه شدند و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند.

یافته‌ها: یافته‌ها در چهار دسته علل، چالش‌ها، نقش‌ها و راهکارها دسته بندی شدند. بررسی‌ها نشان داد عواملی چون علل زیربنایی، علل‌ ساختاری ناشی از عدم سیاستگذاری‌های صحیح، علل اجتماعی حاصل از تبلیغات و فضای جامعه در ایجاد تقاضای القایی نقش دارند. همچنین نبود ساختار صحیح در سازمان‌های بیمه‌گر و وجود بیمه‌های تکمیلی از دیگر علل بروز تقاضای القایی هستند.

نتیجه‌گیری: با توجه به مرور نظام‌‌مند انجام شده، اصلاح روش‌های پرداخت به پزشکان، ایجاد پرونده الکترونیک سلامت، اصلاح تعرفه‌ها و افزایش آگاهی و اطلاع‌رسانی در جامعه را می‌توان از راهکارهای موثر در کاهش تقاضای القایی در نظام سلامت نام برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اخوان بهبهانی، ع.، و اسماعیلی، ا. (۱۳۹۷). تقاضای القایی پزشکی ازسوی ارائه‌کنندگان خدمات سلامت در ایران (سیاستگذاری و کنترل). فصلنامه علمی مجلس و راهبرد، ۲۵(۹۶)، ۳۲۱-343.
انصاری، ب.، حسینی، م.، و بهادری، م. ک. (۱۳۹۷). عوامل مؤثر بر کاهش تقاضای القایی از دیدگاه ارائه‌کنندگان خدمات سلامت در بیمارستان‌های منتخب دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران در سال ۱۳۹۶، یک مطالعه کیفی. مجله پرستاری و مامایی، ۱۶(۶)، ۳۸۹-۴۰۲.
برهان زاده، ع. (1390). تقاضای القایی آزمایشات و تاثیر آن بر هزینه و سلامت خانوار. فصلنامه آزمایشگاه و تشخیص، ۱۱، ۱۷-۲۲.
جباری ع. ر.، کیوان آرا، م.، و عزیززاده، م. (۱۳۹۴). چالش‌های تعرفه گذاری نادرست خدمات پزشکی: مدیران سلامت چه می‌گویند؟ یک مطالعه کیفی. ارمغان دانش، ۲۰(۱۰)، ۹۲۱-۹۳۴.
خراسانی، ا.، کریمی، س.، و جعفریان جازی، م. (۱۳۹۲). شناخت نقش بیماران در تقاضای القایی از دیدگاه صاحب نظران؛ یک مطالعه کیفی. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 2(۴)، 336-345.
درزی رامندی، س., شهنازی، روح., ابوترابی، م., نیاکان، ل., و کاوسی، ز. (1396). فرضیه تقاضای القایی پزشکان در ایران: تاثیر تراکم پزشکان بر هزینه درمان. پژوهشنامه بیمه (صنعت بیمه)، ۳۲(۴)، ۱-۱۹.
زارع، ح.، اخوان بهبهانی، ع.، آزادی، م.،و مسعودی اصل، ا .(1392). بررسی روش‌های تعیین تعرفه خدمات پزشکی در کشورهای توسعه‌یافته و پیشنهاد الگو برای ایران. فصلنامه علمی مجلس و راهبرد، ۲۰(۷۴)، ۵-۳۴.
سلمانی مجاوری، ح. ر.، کردمصطفی‌پور، م.، منصورکیایی، ک.، عموزاد خلیلی، ف.، و قوی کوتنایی، ن. (۱۳۹۶). ارایه مدلی برای بهبود پرونده‌های پزشکی با ایجاد پرونده الکترونیک سلامت: مقاله مروری. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۷۵(۸)، ۵۴۹-۵۵۴.
کیوان آرا، م.، کریمی، س.، خراسانی، ا.، و جعفریان جزی، م. (۱۳۹۳). آیا موسسات ارائه دهنده‌ی مراقبت سلامت در پدیده‌ی تقاضای القایی نقش دارند؟ یک مطالعه‌ی کیفی. پیاورد سلامت، ۸(۴)،۲۸۰-293.
کیوان آرا, م.، کریمی, س.، خراسانی, ا.، و جعفریان جزی، م. (1392). چالش‌های ناشی از تقاضای القایی خدمات سلامت؛ یک مطالعه‌ی کیفی. مدیریت اطلاعات سلامت،۱۰(۴)، 538-548.
کیوان‌آرا، م.، کریمی، س.، خراسانی، ا.، و جعفریان‌جزی، م. (۱۳۹۲). دیدگاه صاحب‌نظران سیستم سلامت درباره علل کلان مؤثر بر تقاضای القایی؛ یک مطالعه کیفی. مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم،۱۶(۴)، ۳۱۷-328.
.مدنی، م. (۱۳۹۲). ملاحظات اخلاقی درمان بیهوده. اخلاق و تاریخ پزشکی، ۶(۲)، ۳۱-۴۲.
 
Akhavan Behbahani, A., & Esmaily, I. (2019). [Supplier-Induced Demand (SID) for medical services by Iranian physicians (policymaking and controlling) (Persian)]. Majlis & Rahbord Scientific Quarterly Journal, 25(96), 321-43. https://nashr.majles.ir/article_296.html?lang=en
Ansari, B., Hosseini, S., & Bahadori, M. (2018). [Determinats of reduction of induced demand inselected hospitals that affiliated with iums in 2017 a qualitative stady on provider’s view (Persian)]. Nursing and Midwifery Journal, 16(6), 389-402. http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-3542-fa.html
Bickerdyke, L., Dolamore, R., Monday, L., & Preston, R. (2002). Supplier-induced demand for medical services: Staff working paper. Canberra: Ian Bickerdyke. https://books.google.com/books?id=Px-0ZwEACAAJ&dq
Borhanzadeh, A. (2011). [Induced demand in health market (Persian)]. Journal of Laboratory & Diagnosis, 11, 17-22. magiran.com/p1488800
Darzi Ramandi, S., Shahnazi, R., Aboutorabi, M., Niakan, L., & Kavosi, Z. (2018). Physician-induced demand hypothesis in iran: Impact of the physician density on treatment costs (Persian)]. Sanaat-E-Bimeh, 4(128), 1-19. https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=648448
Evans, R. G. (1974). Supplier-induced demand: Some empirical evidence and implications. In M, Perlman (Ed.), The Economics of Health and Medical Care (pp. 162-73). London: Springer. [DOI:10.1007/978-1-349-63660-0_10]
Hensher, M., Tisdell, J., & Zimitat, C. (2017). “Too much medicine”: Insights and explanations from economic theory and research. Social Science & Medicine, 176, 77-84. [DOI:10.1016/j.socscimed.2017.01.020] [PMID]
Jabbari, A., Keyvanara, M., & Azizzadeh, M. (2016). [Health managers’ perspective on the challenges and injuries caused by incorrect medical service tariff, a qualitative study (Persian)]. Armaghane Danesh, 20(10), 921-34. http://armaghanj.yums.ac.ir/article-1-101-fa.html
Keyvanara, M., Karimi, S., Khorasani, E., & Jafarian Jazi, M. (2014). [Are health institutions involved in health care induced demand? (a qualitative study) (Persian)]. Payavard Salamat, 8(4), 280-93. http://payavard.tums.ac.ir/article-1-5492-en.html
Keyvanara, M., Karimi, S., Khorasani, E., & Jafarian Jazi, M. (2013). [Challenges resulting from healthcare induced demand: A qualitative study (Persian)]. Health Information Management, 10(4), 538-48. http://him.mui.ac.ir/index.php/him/article/view/1273
Keyvanara, M., Karimi, S., Khorasani, E., & Jafarian Jazi, M. (2014). [Opinions of health system experts about main causes of induced demand: A qualitative study (Persian)]. Hakim Research Journal, 16(4), 317-28. http://hakim.hbi.ir/article-1-1201-fa.html
Khorasani, E,, Keyvanara, M., Karimi, S., & Jafarian Jazi, M. (2014). [The role of patients in induced demand from experts’ perception:a qualitative study (Persian)]. Journal of Qualitative Research in Health Sciences, 2(4), 336-45. http://jqr1.kmu.ac.ir/article_91070.html
Madani M. (2013). [Ethical considerations of futile care (Persian)]. Medical Ethics and History of Medicine, 6(2), 31-42. http://ijme.tums.ac.ir/article-1-5013-en.html
Salmani Mojaveri, H., Kordmostfapour, M., Mansour Kiaiy, K., Amouzad Khalili, F., & Qavi Kutenai, N. (2017). [A model for improving medical records by creating electronic health records: Review article (Persian)]. Tehran University Medical Journal, 75(8), 549-54. http://tumj.tums.ac.ir/article-1-8385-en.html
Zabrodina, V., Dusheiko, M., & Moschetti, K. (2020) A moneymaking scan: Dual reimbursement systems and supplier-induced demand for diagnostic imaging. Health Economics, 29(12), 1566-85 [DOI:10.1002/hec.4152] [PMID]
Zare, H., Akhavan Behbahani, A, Azadi, M., & Masoudi Asl, I. (2013). [Assessment of methods for determination of medical tariffs in developed countries and proposing a model for Iran (Persian)]. Majlis & Rahbord Scientific Quarterly Journal, 20(74), 5-34. https://nashr.majles.ir/article_82.html?lang=en