الگوی حکمرانی خوب: چارچوبی برای تحلیل اقتصاد سیاسی دولت هاشمی رفسنجانی(1368-1376)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

چکیده

هدف این مقاله بررسی سیاست‌ها و عملکرد دولت جمهوری اسلامی ایران در دوران ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی، براساس الگوی حکمرانی خوب، است. سؤال اصلی تحقیق میزان انطباق عملکرد دولت آقای هاشمی رفسنجانی با شاخصه‌های هشت‌گانۀ الگوی حکمرانی خوب در برنامۀ توسعۀ سازمان ملل و بانک جهانی است. مدعا و فرضیۀ تحقیق این است که قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران ظرفیت رسیدن به الگوی حکمرانی خوب را دارد و دولت هاشمی رفسنجانی نیز به‌عنوان یکی از دولت‌های بعد از انقلاب تلاش کرد به‌سوی تحقق این الگو حرکت کند اما به دلیل برخی موانع ساختاری و اداری چنانکه باید به هدف خود نرسید. در عصر جدید، الزامات و ضرورت‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تغییر کرده و شکل تازه‌ای از روابط بین دولت و ملت به‌وجود آمده است. در روابط جدید دولت باید سیاست‌گذار و تعیین‌کنندۀ خط‌مشی‌های کلی باشد و براساس چارچوب حقوقی محدودۀ عمل سیاسی را تعیین کند، بخش خصوصی تولید ثروت را سرلوحۀ خود قرار دهد و جامعۀ مدنی از طریق بسیج عمومی برای مشارکت در ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ارتباط متقابل میان جامعه و دولت را تسهیل کند. بنابراین بررسی میزان تطبیق دولت‌های جمهوری اسلامی با الگوی حکمرانی خوب و شاخصه‌های آن ضروری می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


امیراحمدی، هوشنگ. 1374. «ارزیابی عملکرد برنامۀ اول و چالش‌های برنامۀ دوم». اطلاعات سیاسی‌ ـ ‌اقتصادی. شمارۀ 93-94.
حمیدی‌زاده، محمدرضا. 1387. تحلیل سیر نظریه‌های اقتصادی. تهران: ترمه.
رضوانی، محمدرضا. 1381. گزارش مطالعه و تحلیل روش‌ها و شاخص‌های ارزیابی فرهنگ، هنر و ارتباطات در کشورهای مختلف جهان. دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی.
زرنگ، محمد. 1380. تحول نظام قضایی ایران. ج 2. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
شریف‌زاده، فتاح و رحمت‌الله قلی‌پور. 1382. «حکمرانی خوب و نقش دولت». نشریۀ فرهنگ و مدیریت. شمارۀ 4.
ضمیری، عبدالحسین. 1387. حکمرانی مطلوب در اندیشۀ سیاسی امام خمینی (ره). تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی.
فوزی، یحیی. 1384. تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران. تهران: عروج.
قبادزاده، ناصر. 1380. تحلیل پدیدۀ دوم خرداد 1376 در قالب تئوری انقلاب جانسون. پایان‌نامۀ مقطع کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
قلی‌پور، رحمت‌الله. 1382. «تحلیل و امکان‌سنجی الگوی حکمرانی خوب در ایران با تأکید بر نقش دولت». فصلنامۀ دانش مدیریت. شمارۀ 67.
قلی‌پور، رحمت‌الله. 1387. حکمرانی خوب و الگوی مناسب دولت. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
لیلاز، سعید. 1376. سیمای سازندگی. ج 3. تهران: کلید.
وزارت امور اقتصادی و دارایی. 1383. گزارش سالانۀ اقتصاد ایران. قابل‌دسترس در: www.mefa.ir.
The Asian Development Bank (ADB). 2001. Available at: www.adb.org/documents/others/law-ADB
Anwar Shah & Jeff huther. 2006. Local Governance in Developing Countries (Public-sector Governance and Accountability). Washington DC: World Bank Publications.