بررسی کارایی سیاست‌های ساماندهی بی‌خانمان‌ها در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران

2 دکتری جامع هشناسی، استادیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین، قزوین، ایران

3 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 متخصص روا نپزشکی، دانشگاه علو مپزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان قزوین، قزوین، ایران

5 دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران

6 فوق لیسانس روا نشناسی، دانشگاه علوم بهزیستی و توا نبخشی، تهران، ایران

7 دانشجوی دکتری روا نشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، سمنان، ایران

8 کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، قزوین، ایران

چکیده

مقاله حاضر می‌کوشد تا کارایی سیاست‌های مبارزه با بی‌خانمانی را نشان دهد و از آنجا که مراکز معدودی ذیل قانون مبارزه با بی‌خانمانی تشکیل شده است، روش پژوهش  مطالعه موردی یکی از مراکز بی­خانمانی است. مطالعه عمیق اسناد و آمارهای این مرکز در کنار متون قانونی موجود نشان می‌دهد که سیاست­های روشنی در زمینه مبارزه با بی‌خانمانی وجود ندارد و سیاست­های موجود نیز نمی‌توانند به ساماندهی افراد بی‌خانمان بینجامند. به­علاوه نگاه موجود به بی‌خانمانی نگاه ریشه‌ای و درستی نیست، چرخه مبارزه با بی‌خانمانی به­درستی ترسیم نشده است و نهادهای دخیل مشارکت خوبی ندارند؛ ازاین‌رو، افراد بی‌خانمان در یک چرخه بی‌ثمر تکرار می‌شوند. با توجه به روند روبه‌رشد بی‌خانمانی در کشور برای موفقیت در مبارزه با بی‌خانمانی لازم است جنبه‌های مختلف بی‌خانمانی مطالعه و تجارب موفق کشورهای دیگر نیز ملاحظه شود و بر اساس نتایج مطالعات سیاست‌گذاری در سطح کلان صورت گیرد، به‌نحوی‌که مراحل و حلقه‌های مبارزه با بی‌خانمانی و وظایف نهادهای مختلف و منابع لازم برای انجام وظایف و فرآیند نظارت بر آنها به‌درستی و روشنی تعریف گردد. در انتها چارچوبی برای تنظیم چرخه مبارزه با بی‌خانمانی معرفی شده است که در سیاستگذاری کلان می‌توان از آن استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- امکچی، حمیده. 1391. طرح مسکن اجاره‌ای(پروژه مطالعاتی)، دفتر برنامه‌ریزی اقتصاد مسکن، وزارت راه و شهرسازی، پاییز 1391.
- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. 1397. نتایج بررسی بودجه خانوار در مناطق شهری ایران سال 1396، دسترسی آنلاین در: https://www.cbi.ir/simplelist/1600.aspx.
- جوادی، سید محمدحسین و پیله‌وری، اعظم. 1396. بررسی تجربه زیسته مصرف‌کنندگان بی‌خانمان: پژوهشی کیفی، فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، سال یازدهم، شماره چهل و یکم، بهار 1396: 27-48.
-حسین آبادی، مصطفی و مرشدخانی، رضا. 1395. پیشنهاد مدلی سازگار برای مسکن اجتماعی در ایران به کمک قیاس تطبیقی تجارب جهانی وآسیب شناسی تجربه ایران، فصلنامه علمی اقتصاد مسکن، شماره 58 ،پاییز 1395: 82-63.
- دولت‌آبادی، یحیی. 1361. حیات یحیی (ج2)، چاپ سوم، نشر عطار و فردوسی، تهران.
- سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی. 1394. شیوه­نامه ارائه خدمات در سامان‌سرا، قابل دانلود در سایت سازمان به آدرس:
- شهری‌باف، جعفر. 1369. تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم (ج1)، چاپ دوم، نشر رسا، تهران.
- صدیق سروستانی، رحمت اله و نصر اصفهانی، آرش. 1389. اعتیاد، طرد اجتماعی و کارتن‌خوابی در شهر تهران: پژوهشی کیفی، فصلنامه بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره چهارم، پاییز و زمستان 1389: 18-1.
- معاونت امور اجتماعی و فرهنگی سازمان رفاه و خدمات اجتماعی. 1389. دستورالعمل اجرایی مراکز پذیرش و نگهداری موقت متکدیان و افراد بیخانمان.
- معاونت امور اجتماعی و فرهنگی سازمان رفاه و خدمات اجتماعی. بی‎تا. طرح ساماندهی متکدیان و افراد بیخانمان، طرح-24.
- معاونت امور اجتماعی و فرهنگی سازمان رفاه و خدمات اجتماعی. بی‎تا. طرح ساماندهی افراد بیخانمان، طرح-36.
- معاونت امور اجتماعی و فرهنگی سازمان رفاه و خدمات اجتماعی. بی‎تا. دستورالعمل اجرایی گشت شناسایی و جمع‌آوری متکدیان و افراد بیخانمان، سند ق/د/90111.
- وزارت راه و شهرسازی. 1396. طرح جامع مسکن (1405-1396): سند تلفیق، قابل دسترسی در وبسایت وزارت راه و شهرسازی:
- Amore, Kate, Baker, Michael and Howden-Chapman,Philippa. 2011. The ETHOS Definition and Classification of Homelessness: An Analysis, European Journal of Homelessness, 5(2), 19-37.
- Australian Bureaue of Statistics (ABS). 2006. Australian Census Analytic Program: Counting the Homeless,ABS Catalogue No. 2050.0, available online at:http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/DetailsPage/2050.02006?OpenDocument
- Australian Bureau of Statistics (ABS). 2011. Census of Population and Housing: Estimating Homelessness,available online at: http://www.ausstats.abs.gov.au/ausstats/subscriber.nsf/0/EB59F237159F7102CA257AB-100170B61/$File/20490_2011.pdf
- Begin, P., Casavant, L., Chenier, N. M., Dupuis, J. 1999.Homelessness, Canada, Library of Parliament, PRB 99-1E. Available online at: http://www.parl.gc.ca/Content/LOP/ResearchPublications/prb991-e.pdf
- Cordray, David S. & Pion. Georgine M. 1991. What’s behind the numbers? Definitional issues in counting the homeless,Housing Policy Debate, 2(3): 585-616. [DOI:10.1080/10511482.1991.9521065]
- Couzens, Shannon E. 1997. Priority: Home! A True Priority? An Analysis of the Federal Plan to Break the Cycle of Homelessness, Journal of Social Distress and the Homeless,6(4), 275-282. [DOI:10.1007/BF02938596]
- Echenberg, H. and Jenssen, H. 2012. Defining and Enumerating Homelessness in Canada (background paper), Canada, Library of Parliament, Publication No. PRB 08-30E.Available online at: http://www.parl.gc.ca/Content/LOP/researchpublications/prb0830-e.pdf
- Edgar B., Doherty, J., & Mina-Coull, A. 2000. Support and housing in Europe: Tackling social exclusion in the European:union:. Bristol: The Policy Press
- Interagency Council on the Homeless. 1994. Priority: Home!The Federal plan to break the cycle of homelessness.Washington, D.C.: Department of Housing and Urban Development
- Minnery, John and Greenhalgh, Emma. 2007. Approaches to Homelessness Policy in Europe, the United States and Australia, Journal of Social Issues, 6(3), 641-655.[DOI:10.1111/j.1540-4560.2007.00528.x]
- Morse, Gary. 2004. Case Management, in David Levinson(ed.) Encyclopedia of Homelessness, Vol. 1, London,Sage Publications: 46-50.
- Peressini, Tracy, McDonald, Lynn & Hulchanski J. David.2010. towards a Strategy for Counting the Homeless. In:Hulchanski, J. David; Campsie, Philippa; Chau, Shirley; Hwang, Stephen; Paradis, Emily (eds.) Finding Home:Policy Options for Addressing Homelessness in Canada (e-book), Chapter 8.3. Toronto: Cities Centre, University of Toronto. www.homelesshub.ca/FindingHome
- UN-Habitat (Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights). 2009. The Right to Adequate Housing, Fact Sheet No, 21/Rev. 1.
- United Nations (Department of Economic and Social Affairs).2008. Principles and Recommendations for Population and Housing Censuses, Revision 2, Statistical Papers Series M, No. 67/Rev.2, New York.