جایگاه شبکه ملی اطلاعات در سپهر سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رئیس و عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی، فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

با توجه به نقش بالقوه شبکه ملی اطلاعات در سیاستگذاری و ساماندهی فرهنگی فضای مجازی در کشور، در پژوهش حاضر، جایگاه این طرح در سیاست‌های فرهنگی مجموعه‌ای از اسناد مهم و بالادستی جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در این مطالعه به نیازهای فرهنگی منبعث از این سیاست‌ها که لزوم طراحی و پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات را یادآور می‌شود، و نیز نقشی که این طرح می‌تواند در پیشبرد اهداف و سیاست‌های فرهنگی کشور بخصوص در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایفا کند، پرداخته می‌شود. اهمیت این مطالعه در آن است که اسناد و سیاست‌های پشتیبان شبکه ملی اطلاعات در این حوزه و به‌طور کلی زمینه سیاستی این طرح را نشان می‌دهد. سیاست‌هایی که در این پژوهش از میان شانزده سند مهم و بالادستی مورد بررسی قرار گرفته است، را می‌توان در شش محور خلاصه کرد: سیاست‌های مربوط به بهره‌گیری از فرصت‌های فضای مجازی و صیانت از تهدیدهای آن، سیاست‌های حمایتی در قبال ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کشور، سیاست‌های مربوط به توسعه جامعه شبکه‌ای و ایجاد فرصت‌های برابر و عادلانه در دسترسی به خدمات شبکه برای آحاد مردم، سیاست‌های مربوط به راهبری و مدیریت راهبردی فضای مجازی در سطوح ملی و فراملی، و در نهایت سیاست های ناظر به ایجاد نظام جامع اطلاعات و ارتباطات در کشور. مجموعه این سیاست‌ها از یک طرف اهمیت راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات در کشور را یادآور می‌شود، و از طرف دیگر گویای نقش محوری این شبکه در «زمینه‌سازی» و «فراهم کردن بسترهای لازم» جهت پیشبرد سیاست‌های فرهنگی کشور در عرصه فضای مجازی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


جهانگرد، نصرالله. 1384. گزارش چکیدۀ پروژه­های کلیدی برنامۀ توسعه و کاربری فناوری ارتباطات و اطلاعات ایران (تکفا). ویراست 2.
دبیرخانۀ شورای عالی اطلاع­رسانی. 1385. پیش­نویس طرح تولید و سامان‌دهی محتوای الکترونیکی ایران (تسما). ویراست 4.
شورای عالی اطلاع­رسانی. 1379. راهبردهای کلان ارائه خدمات اطلاع­رسانی و اینترنت در کشور.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. 1380. مقررات و ضوابط شبکه­های اطلاع­رسانی رایانه­ای.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. 1391. نقشۀ مهندسی فرهنگی کشور.
شهریاری، حمید. 1388. سند راهبردی جامعه اطلاعاتی ایران.
صادقی فسایی، سهیلا و ایمان عرفان­منش. 1394. «مبانی روش­شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی». راهبرد فرهنگ. شمارۀ 29 (بهار). صص61-91.
عاملی، سعیدرضا. 1389. رویکرد دوفضایی به سیاست­ها و جرایم فضای مجازی. تهران: امیرکبیر.
کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست دولت. 1387. سند راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات کشور (افتا).
مجلس شورای اسلامی. 1389. قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
مقام معظم رهبری. 1377. سیاست­های کلی شبکه­های اطلاع­رسانی رایانه­ای.
مقام معظم رهبری. 1383. سند چشم­انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی.
مقام معظم رهبری. 1387. سیاست­های کلی برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
مقام معظم رهبری. 1389. سیاست­های کلی نظام در امور امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات (افتا).
مقام معظم رهبری. 1390. حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی.
مقام معظم رهبری. 1394. حکم نصب اعضای جدید شورای عالی فضای مجازی.
مقام معظم رهبری. 1394. سیاست­های کلی برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
هیئت وزیران. 1387. سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران.