شدت تحریم ها و فقر در ایران: لزوم لغو تحریم ها از منظر حقوق بشر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله بروجردی. (نویسندۀ مسئول)

2 گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله بروجردی

چکیده

اقتصاد ایران در سه دهۀ گذشته تحریم­های اقتصادی مختلفی را تجربه کرده است که ازجمله آنها می­توان به تحریم­های بین­المللی همچون تحریم نفتی، مالی، تجاری و بانکی اشاره کرد. این تحریم­ها تأثیرات زیادی بر شاخص­های مختلف اقتصاد ایران داشته­اند. هدف این مقاله بررسی تأثیر شدت تحریم­ها بر فقر در اقتصاد ایران در بازه زمانی 1364-1392 است. همچنین هدف دیگر پژوهش نشان دادن این واقعیت است که علیرغم ادعاهای تحریم‌کنندگان مبنی بر عدم تأثیرگذاری بر معیشت مردم (به دلیل مستثنا کردن تحریم غذا و دارو)، این تحریم­ها موجب افزایش فقر مطلق شده­ و بنابراین بر مردم و به‌خصوص اقشار ضعیف تاثیرات زیادی داشته‌اند. بدین منظور با تصریح مدل مارکوف سوئیچینگ، شدت تحریم­ها به همراه سایر عوامل کلان مؤثر بر فقر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج برآورد مدل نشان داده است که با افزایش درجۀ تشدید تحریم­های اقتصادی، فقر مطلق در کشور افزایش یافته است. با توجه به نتایج پژوهش، ادعای تحریم­کنندگان مبنی بر عدم تأثیرگذاری تحریم­ها بر مردم را نمی‌توان پذیرفت. پس لازم است به دلایل حقوق بشری، تحریم­های اقتصادی لغو شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آماده، حمید، امیر خادم علیزاده و محبوبه بقالیان. 1393. «تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر سطح اشتغال در ایران». راهبرد اقتصادی. سال3. ش 11. صص 79-104.
بغیری، علی. 1392. «تأثیر تحریم ایران بر محیط زیست خلیج فارس».  خاورمیانه. سال 20. ش 74. صص  127 - 142.
جلالی، محسن.1385. «ارزیابی فقر در اقتصاد ایران». روند. سال 17. ش 50 - 51. صص 77-90.
خداداد کاشی، فرهاد و ابراهیم جاویدی.1390. «اثر آموزش بر جنبه‌های مختلف فقر در مناطق شهری و روستایی ایران». رفاه اجتماعی. فصلنامۀ علمی- پژوهشکدۀ علوم بهزیستی و توانبخشی. سال12. ش 46. صص 83-107.
کازرونی، علیرضا، حسین اصغر پور و اوین خضری. 1395. «بررسی اثر تحریم­های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره 1392-1371». پژوهشنامۀ بازرگانی . سال 20. ش79.  صص 1-33.
گرشاسبی، علیرضا و مجتبی یوسفی دیندارلو. 1395. «بررسی اثرات تحریم بین­المللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران».  تحقیقات مد­­­­ل­سازی اقتصادی.سال 7، ش 25. صص 129-182.
صادقی، حسین، عباس عصاری آرانی و ظریفه جلیلی.1388. «بررسی رابطۀ رشد اقتصادی و فقر با رویکرد کششی فقر در ایران (طی سال­های 1383-1363)». پژوهشنامۀ بازرگانی. سال 13. ش 50 .صص 73-100.
ضیایی بیگدلی، محمدتقی،  الهام غلامی و فرهاد طهماسبی بلداجی.1392. «بررسی اثر تحریم­های اقتصادی بر تجارت ایران: کاربردی از مدل جاذبه». پژوهشنامۀ اقتصادی. سال 13. ش 48. صص 109 – 119.
 فدایی، مهدی و مرتضی درخشان. 1394. «تحلیل اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تحریم‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی در ایران». پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی. سال 5. ش8 .صص 132-113.
قلی­زاده، علی­اکبر و بهناز کمیاب.1395. «تخصیص بهینۀ دارایی­ها با فرض نااطمینانی­های اقتصاد کلان و تحریم­های بین­المللی علیه ایران». تحقیقات اقتصادی. سال 50 . ش 4 . صص 959-988.
عزتی، مرتضی و بهزاد سلمانی. 1394. «برآورد اثر تحریم­های اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران». مطالعات راهبردی بسیج.  سال 18. ش 67. صص69-101.
مرزبان، حسین و علی حسین استادزاد. 1394. «تأثیر تحریم‌های اقتصادی برتولید و رفاه اجتماعی ایران: رهیافتی از الگوی رشد تعمیم‌یافته تصادفی». پژوهش‌های اقتصادی ایران. سال 20. ش 63. صص 37-69.
مصطفوی، سید مهدی، مهدی قائمی اصل  و سیدعلی حسینی ابراهیم­آباد.1393. «بررسی رابطۀ علیت تحریم های اقتصادی. متغیرهای کلان اقتصادی و آلاینده­های زیست­محیطی در ایران (کاربرد رهیافت علیت سیائو) ». اقتصاد مقداری .سال 11. ش 1.صص 103-128.
نادمی، یونس.1392. «مدل­سازی نوسانات بازدهی بازار سهام تهران با روش مارکوف سوئیچینگ گارچ». رسالۀ دکتری . دانشگاه مازندران.
نورمحمدی، مهدی و حاتف حاضری.1390. «عوامل مرتبط با فقر شهری ایران طی سال­های (85-1363) ». رفاه اجتماعی. سال 11. ش 40. صص 367-400.
یاوری، کاظم و رضا محسنی.1389. «آثار تحریم­های تجاری و مالی بر اقتصاد ایران: تجزیه و تحلیل تاریخی». مجلس و پژوهش. سال 16. ش 61. صص 9-54
 
 
Bhagwati, J., & Srinivasan, T. N. 2002. “Trade and poverty in the poor countries”. The American Economic Review. Vol. 92. No.2. pp. 180-183.
Becker, G. 2009.  “Human Capital: A Theoretical & Empirical Analysis, with Special Reference to Education”. Chicago. University of Chicago Press.
Cardoso, E. 1992. “Inflation and poverty (w4006)”. National Bureau of Economic Research.
Evenett, Simon J. 2002. “The Impact of Economic Sanctions on South African Exports”, Scottish.
Hansen, B. E. 1992. “The Likelihood Ratio Test Under Nonstandard Conditions: Testing the Markov switching Model of GNP”. Journal of Applied Econometrics. Vol. 7. No.1. pp. 61-82.
Harvey, A. C. 1990. “The econometric analysis of time series”. MIT Press.
Harvey, A. C., & Koopman, S. J. 1992. “Diagnostic checking of unobserved-components time series models”. Journal of Business & Economic Statistics. Vol. 10. No.4. pp. 377-389.
Heine-Ellison, S. 2001. “The impact and effectiveness of multilateral economic sanctions: A comparative study”. The International Journal of Human Rights. Vol 5. No.1. pp. 81-112.
Mapa, D. S., Lucagbo, M., & Garcia, H. J. 2012. “The link between agricultural output and the states of poverty in the Philippines: evidence from self-rated poverty data”. The Philippine Review of economics, Vol. l. XlIX. No. 2. 51-74.
Neuenkirch, M., & Neumeier, F. 2015. “Always affecting the wrong people? The impact of US sanctions on poverty”.
Mincer, J. 1958. “Investment in human capital and personal income distribution” journal of political economy. Vol. 66. No. 4. Pp. 281-302.
Khodadad Kashi, F., and Shahikitash, M, N. 2014. “Effects of Macroeconomic Variable on Poverty in Iran Application of Bootstrap Technique”, Theoretical and Applied Economics, XXI. Vol. 5. No.594. pp. 85-96.
Kuznets, S. 1955. “Economic growth and income inequality”. American Economic Review. No.45. pp.1-28.
Schultz, T. 1961. “Investment in Human Capital”, American Economic Review. No. 51. pp. 1–17.
Torbat, A. E. 2005. “Impacts of the US trade and financial sanctions on Iran”. The World Economy. Vol. 28. No.3. pp. 407-434
World Bank. 2001. “World Development Report 2000/2001”; New York: Oxford University Press.