مطالعه تطبیقی راهبردهای کلان انرژی در ایران و کشورهای منتخب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

2 گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن

چکیده

تدوین راهبردهای کلان انرژی کشور، چراغ راهی برای تدوین اهداف کلیۀ زیر بخش‌ها و برنامه‌های بلندمدت انرژی است و انجام مطالعات تطبیقی در جهت بررسی تجارب دیگر کشورها می‌تواند در این امر تأثیرگذار باشد. هدف این مقاله ارائۀ نتایجی راهبردی جهت استفاده در تدوین راهبردهای کلان انرژی کشور با توجه به مطالعات تطبیقی بخش انرژی کشورهای هم‌تراز و کشورهای توسعه‌یافته و مقایسۀ نقاط قوت و ضعف آن‌ها با بخش انرژی ایران است. این پژوهش با استراتژی کیفی به لحاظ هدف توصیفی، به لحاظ روش کتابخانه‌ای و مبتنی بر تحلیل اسناد و مدارک و با رویکرد تحقیقات توسعه‌ای انجام شده است. کشورهای روسیه، هند، برزیل و نروژ برای انجام مطالعۀ تطبیقی با توجه به شاخص شدت انرژی، انتخاب شد و مطالعات تفصیلی این کشورها با توجه به معیارهای سیاست‌های کلان انرژی، امنیت انرژی، ژئوپلیتیک انرژی و برنامه‌های زیست‌محیطی، انجام پذیرفت. با توجه به نتایج مطالعۀ تطبیقی و تجارب کشورهای موردبررسی و با ملاحظۀ ظرفیت‌ها و محدودیت‌های موجود، پیشنهادهایی جهت تدوین راهبردهای انرژی در کشور ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقایی تبریزی، محمد و دیگران.1391. بررسی سیاست‌های راهبردی انرژی و نقش قوانین مرتبط در آیندۀ انرژی کشور. تهران: مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی.
ارشدی، محمدیار. 1384. نقش قوۀ قضاییه هند در حفاظت از محیط‌زیست. فصلنامۀ مدرس علوم انسانی. سال  ۹ . شمارۀ 3. صص 1-19.
امیدی، علی و ایمان پورعلی. 1394. «استراتژی امنیت انرژی هند تا سال 2035 و جایگاه جمهوری اسلامی ایران». فصلنامۀ مطالعات اقتصاد انرژی. سال 10. شمارۀ 45. صص  1-20.
امنیت انرژی در قرن بیست‌ویکم. 1389.  تهران: مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی.
توفیق، علی‌اصغر، منصور معظمی و مریم عابدیان. 1394. «راهبردهای سیاست‌گذاری در حوزۀ امنیت انرژی در ایران». فصلنامۀ علمی پژوهشی سیاست‌گذاری عمومی. سال ۱. شمارۀ ۴. صص 75-91.
جوکار، صادق. 1395. «گزارش تحلیلی ژئوپلیتیک انرژی». تهران: مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی.
حاجی میرزایی، سید محمدعلی، ندا علم الهدی و هدی پناهی نژاد. 1386. بررسی ابعاد مختلف امنیت انرژی ـ تجربه کشورها. تهران: مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی.
خادم، فاضله و صادق جوکار، صادق. 1392. آیندۀ اقتصادهای در حال ظهور و تأثیر آن بر تحول ژئوپلیتیک انرژی ایران، تهران: مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی.
خورشیدی، حجت.1390. مطالعه تطبیقی سازمان‌دهی مدیریت انرژی در 10 کشور منتخب جهان. تهران: مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی.
شهبازی، کیومرث، صمد حکمتی فرید و هادی رضایی. 1394. «بررسی تأثیر اندازه دولت و حکمرانی خوب بر شدت مصرف انرژی: مطالعۀ موردی کشورهای اوپک». فصلنامۀ نظریه‌های کاربردی اقتصاد. سال ۲.  شمارۀ ۴. صص 23-48.
شورای عالی انرژی. 1395. «سند ملی راهبرد انرژی کشور». کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی.
صادقی، شمس‌الدین.1390. «فرصت‌ها و موانع همکاری‌های راهبردی ایران و هند در اقتصاد سیاسی جهانی انرژی». فصلنامۀ مطالعات شبه‌قاره. سال ۳.  شمارۀ 9. صص 29-54.
غفاری، سید محمدرضا. 1391. آخرین تحولات در سیاست‌های انرژی هند، مدیریت کل اوپک و نمایندگی ج.ا.ا در مجامع انرژی. ادارۀ سیاست‌های انرژی.
فرجی راد، عبدالرضا. 1395. «پنج تهدید راهبردی ژئوپلیتیک انرژی ایران». قابل دسترس در: http://www.scfr.ir/fa/5-.
کولایی، الهه و آزاده اله مرادی.1390. «سیاست انرژی روسیه در آسیای مرکزی». فصلنامۀ راهبرد. سال 20. شمارۀ ۶۱. صص 31-56.
محمد باقری، اعظم و مریم خلیلی یادگاری. 1395. سیاست‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در برخی کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه. تهران: هزارۀ سوم اندیشه.
منظور، داود و لیلی نیاکان. 1391. «توسعۀ انرژی تجدیدپذیر در کشور: موانع و راهبردها». نشریۀ انرژی ایران. سال ۱۵. شمارۀ ۳. صص 1-15.
وکیلی،‌ علی و همکاران. 1395. چشم‌انداز بخش انرژی جمهوری اسلامی ایران در افق برنامۀ ششم توسعۀ اقتصادی‌ـ‌اجتماعی. تهران: هزارۀ سوم اندیشه.
 
Astrov V. 2010.“Current State and Prospects of the Russian Energy Sector”. The Vienna Institute for International Economic Studies, Web. Retrieved from:wiiw.ac.at/current-state-and-prospects-of-the-russian-energy.sector-3.pfd
Austvik O. G. 2007. The geopolitics of Barents Sea oil and gas: the mouse and the bear. International Association for Energy Economics. pp19-23.
Azadi, Pooya et al. 2017. “The outlook for natural gas, electricity, and renewable energy in Iran”. Stanford University.
Bell, M, P.N. Figueiredo. 2012. “innovation capability building and learning mechanisms in latecomer firms: Recent empirical contributions and implications for research”. Canadian Journal of Development Studies. Vol 33. No 1. Pp14-40.
De Paula Francine. 2014. “Brazilian emergence and the underside of geopolitical power”. Virginia Tech. web. Retrieved from: http://web.isanet.org/Web/Conferences/FLACSO-ISA%20BuenosAires%202014/Archive/d083f797-f8d9-48fc-a198-26d0d187e13f.pdf.
Ebel R. E. 2009. “The Geopolitics of Russian Energy: looking Back, Looking Forward”. Center for Strategic and International Studies. Web. Retrieved from: csis.org/.../090708_Ebel_RussianEnergy_Web.pdf.
Government of India. 2005. “Integrated Energy Policy: Report of the Expert Committee, Planning Commission”. New Delhi at: http://planningcommission.nic.in/reports/genrep/rep_intengy.pdf.
International Energy Agency (IEA). 2016. “World Energy Outlook 2015”. pp 523-524; IHS Energy, “India: Prospects for oil and gas reform and impact on ONGC,”International Energy Agency(2011), "CO2 EMISSIONS FROM FUEL COMBUSTION HIGHLIGHTS, 2011 Edition" (PDF)., France.
Jörgens, H. 2012. National environmental policies: A comparative study of capacity-building. Springer Science & Business Media.
Jörgens, H. 2013. Capacity building in national environmental policy: A comparative study of 17 countries. Springer Science & Business Media.
Lauen, E., & Bjoerndalen, J. 2003. “Energy policy in Norway”. Energi (Energiforsyningens Fellesorganisasjon). Vol15. No 1. pp 12-13.
Limaye, D.R., G. Heffner, & A.Sarkar. 2008. “An analytical compendium of institutional frameworks for energy efficiency implementation”. Energy sector management assistance program (ESMAP), formal report, 331, 08.
Loumi, Mary. 2014.  “Sustainable Energy in Brazil”. oxford institute for energy studies web. Available at: https://www.oxfordenergy.org/wpcms/wp-ontent/uploads/2014/08/SP-34.pdf
Lu, Ming-Jie, Lin Lawell & Chen, Song. 2015. “The effects of Energy-policies-on-energy-consumption-in-China”.Working paper, University of California at Davis. URL: http://www.des.ucdavis.edu/faculty/Lin/China_energy_policy_consumption_paper.pdf.
Lu, Shyi-Min, Yih-Shiaw Huang, Jhy-Ming Lu. 2008. "Planning an energy Conserving policy for Taiwan based on international examples of success". Energy Policy. Vol 36. No 7. pp 2685-2693.
Madan, Tanvi. 2006. “Energy Security Series: India”. the Brookings Foreign Policy Studies. November. Available at: http://www.brookings.edu/ ~/media/Files/rc/reports/2006/11india_fixautho rname/2006 india.pdf.
Milov V, A.Kuchins .2006. “How Sustainable is Russia's Future as an Energy Superpower?”. The Carnegie Endowment for International Peace16. Web. Retrieved from: http://carnegieendowment.org/2006/03/16/how-sustainable-is-russia-s-future-as-energy-superpower/b6z>
Moe, E & P.Midford, (Eds.). 2014. The Political Economy of Renewable Energy and Energy Security: Common Challenges and National Responses in Japan. China and Northern Europe. Springer.
Moshiri, Saeed. , Stefan, Lechtenbohmer. 2015. “Sustainable energy strategy for Iran”. Wuppertal Institute for climate, environment and energy.
Omidi, Ali .2014. “Why Europe Cannot Impose Crippling Sanctions against Russia?”. at: http://www.iranreview.org/content/Documents/Why-Europe-CannotImpose-Crippling-Sanctions-against-Russia-.htm.
Østerud, Ø & G.Hønneland. 2014. “Geopolitics and International Governance in the Arctic”. Arctic Review on Law and Politics, Vol. 5. No.2. Pp. 156-176.
Román, M. 2014. “Energy Policy in Brazil: Perspectives for the medium and long term”. Östersund, Sweden: Swedish Agency For Growth Policy Analysis.
Saunders P.J, R.Legvold, M.Kroutikhin. 2008. “Russian Energy Policy and Strategy”. The National Bureau of Asian Research. Vol 19.Web. Retrieved  from: http://www.nbr.org/publications/nbranalysis/pdf/vol19no2.pdf
Sennes, R. U& T.Narciso. 2009. “Brazil as an international energy player”. Brazil as an economic superpower. pp17-54.
United Nations Environmental Programme. 2012. "The Asian Brown Cloud: Climate and Other Environmental Impacts" .
United States Department of Agriculture. 2016. “Global Agricultural Information Network”. India. Biofuels Annual. pp 6- 7: International Energy Agency. World Energy Outlook 2015. pp 443-444
U.S.Energy Information Administration. 2016. “International Energy Statistics”. Web. Retrieved from:http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/India/india.pdf.