بررسی تحلیلی سامانه دفاع هوایی S-300 در دکترین نظامی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد بازدارندگی منطقه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر گروه ژئوپلیتیک دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا

2 دانش آموخته دانشگاه شیراز

چکیده

در نظام بین‌الملل، بازدارندگی و مصادیق دفاعی آن، یکی از مهمترین موضوعات امنیت ملی کشورها محسوب می‌شود. بنابراین دولت‌ها برای تحقق ثبات و امنیت خود، مجبور به طراحی و ساخت انواع سامانه‌های دفاعی، موشک‌ها، هواپیماها، ناوهای جنگی و سایر تجهیزات پیشرفته نظامی هستند. این جستار با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، بررسی سایت‌های معتبر علمی مرتبط با سامانه موشکی خانواده S-300PMU-2 به دنبال پاسخ به این پرسش است که سامانه دفاع هواییS-300PMU-2 چه تاثیری بر بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ و پوشش پدافندی ایران را تا چه سطحی می‌تواند تامین کند؟ برای پاسخ این ابهام، محقق اهداف مختلفی در ابعاد تعیین مفهوم بازدارندگی بر پایه سامانه دفاع هوایی، حریم امنیتی، گستره جغرافیایی و شناسایی جنگنده‌های در تیررس سامانه مذکور را دنبال کرده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که سامانه موشکی مذکور در سطح نسبتا بالایی توان پوشش پدافندی کشور در دو سطح داخلی و منطقه‌ای و همچنین توان نبرد با هواپیماهای جنگی و موشک‌های بالستیک نسل چهارم و چهارونیم را به خوبی داراست. نتیجه کلی پژوهش بیانگر حاکی از این است که سیستم پدافندی جمهوری اسلامی ایران با وجود طی فرآیند تکاملی هنوز نیازمند ارتقاء می‌باشد. سامانه دفاع هوایی S-300PMU-2به عنوان یکی از مهمترین حلقه‌های تکامل الگوی دفاع هوایی کنونی است که می‌تواند دفع تهدیدات کشور در سطح منطقه‌ای را تامین نماید و برای ارتقاء سامانه پدافندی کشور به سطح قاره‌ای و جهانی نیازبه بکارگیری تجهیزات جدیدت در آینده همچنان وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اقری‌دولت‌آبادی، ع. (1392). نقش عنصر بازدارندگی در راهبرد نظامی ایران. مجله سیاست دفاعی، 22(58)، 37-87.
پایگاه اطلاع‌رسانی دولت. (1395). متن سند نهایى چشم‌انداز 20 ساله جمهورى اسلامى ایران. قابل دسترس در https://farhangi.msrt.ir/file/download/regulation/1534844046-.pdf
پایگاه تحلیلی خبری انتخاب. (1395). روسیه تمام اجزای S300 را تحویل ایران نداده/تمامی موشک‌های این سامانه همچنان در دست روس‌هاست. قابل دسترس در https://www.entekhab.ir/fa/news/264456
پورآخوندی، ن. (1392). راهبرد توسعه موشکی جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامه دفاع مقدس، 2(8).
قاسمی،ف. (1395). نظریه‌های روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای. تهران: میزان.
قاسمی، ف. (1396). اصول روابط بین‌الملل. تهران: میزان.
مومن‌زاده، ر. (1392). بازدارندگی دفاعی جدید جمهوری اسلامی ایران.پژوهشنامه دفاع مقدس، 2(7).
میرزاده‌کوهشاهی، م. (1395). روندهای نظامی-دفاعی جمهوری اسلامی ایران. دیده‌بان امنیت ملی، (45)، 33-38.
نوروزی، م. ت. (1385). فرهنگ دفاعی - امنیتی. تهران: سنا.
Iran’s military strategy (Persian)]. Journal of Defense Policy, 22(85), 37-87. https://dpj.ihu.ac.ir/article_203184.html
Dolat.ir. (2016). [The final document text of  20 year perspective of Islamic Republic of Iran (Persian)]. Retrieved from https://farhangi.msrt.ir/file/download/regulation/1534844046-.pdf
Entekhab.ir. (2016). [Russia has not delivered all S300 components to Iran/All missiles of this system are still in Russian (Persian)]. Retrieved from https://www.entekhab.ir/fa/news/264456
Gady, F. S. (2017). Iran: Russian-made S-300 air defense missile systems placed on ‘combat duty’. Retrieved from https://thediplomat.com/2017/07/iran-russian-made-s-300-air-defense-missile-systems-placed-on-combat-duty/
Gray, C. S. (1990). The definitions and assumptions of deterrence: Questions of theory and practice. Journal of Strategic Stadies, 13(4), 1-18. [DOI:10.1080/01402399008437428]
Ghasemi, F. (2016). [Theories of international relations and regional studies (Persian)]. Tehran: Mizan.
Ghasemi, F. (2017). [Introduction to international relations (Persian)]. Tehran: Mizan. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/3814147
Harmer, Ch. (2016). The strategic impact of the S-300 in Iran. Retrieved from https://www.criticalthreats.org/analysis/the-strategic-impact-of-the-s-300-in-iran
Hinote, C. (2015). Russia’s sale of the S-300 to Iran will shift military balance. Retrieved from https://www.newsweek.com/russias-sale-s-300-iran-will-shift-military-balance-324341
Huth, P. K. (1988). Extended deterrence and the prevention of war. New Haven, CT: Yale University Press. [DOI:10.2307/j.ctt211qwdk]
Isby, D. C. (2009). Iran awaits Russian move on S-300PMU1 SAM systems. Jane’s Missiles and Rockets, 27 March 2009.
Kahwaji, R. (2004). U.S.‐Arab cooperation in the gulf: Are both sides working from the same script? Middle East Policy, 11(3), 52-62. [DOI:10.1111/j.1061-1924.2004.00165.x]
Momenzadeh, R. (2013). [The new defense deterrent of the Islamic Republic of Iran (Persian)]. Pajooheshname Defae Moghaddas, 2(7).
Mirzadeh Koohshahi, M. (2016). [Military-defense trends of the Islamic Republic of Iran (Persian)]. National Security Watch, (54), 33-8. https://risstudies.org/wp-content/uploads/2017/06/54.33-38.pdf
Nowruzi, M. T. (2006). [A dictionary of defence - security (Persian)]. Tehran: Sana. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/968894
Pour Akhoundi, N. (2014). [Missile development strategy of the Islamic Republic of Iran (Persian)]. Pajooheshname Defae Moghaddas, 2(8).
Rhodes,  E. (2000). Conventional deterrence. Comparative Strategy, 19(3), 221-53. [DOI:10.1080/01495930008403210]
Zolotukhina, E. (2020). S-300 missile systems from Russia to Iran with love? Retrieved from http://cgsrs.org/publications/12